İçinde bulunduğumuz pandemi periyodunda çok sayıda kişi ve kurum meskenden çalışma modeline geçti. Sabancı Üniversitesi İdare Bilimleri Fakültesi’nden Doç. Dr. Mahmut Bayazıt ile İstanbul Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nden Doç. Dr. İlknur Özalp Türetgen tarafından gerçekleştirilen ‘COVID-19 Gölgesinde Meskenden Çalışma ve İş-Yaşam Dengesi’ araştırmasına nazaran, birinci sefer pandemi sürecinde konuttan çalışmaya başlamasına karşın, çok sayıda çalışan daha sonrasında da kısmı olarak bile olsa meskenden çalışmayı tercih edeceğini belirtiyor. Araştırmaya nazaran iş yerine geri dönmek isteyenlerin büyük çoğunluğunu üst kademe yöneticiler, kıdemli çalışanlar ve erkekler oluşturuyor.
BAYANLAR ZORLANDI
İnsanların salgınla birlikte ani bir biçimde konuttan çalışma sistemine geçtiğini belirten Doç. Dr. Mahmut Bayazıt, “Çalışanlar bu süreçte mesken ve iş ortasında kısılıp kaldı. Araştırmada gördüğümüz en net sonuçlardan biri bayanların bu süreçte erkeklerden çok daha fazla zorlandığı oldu. Bilhassa konutta eğlendirilmesi gereken bir çocuk varsa işler çok zorlaşıyor. Çocuk yoksa çalışanlar daha rahat” diye konuştu.
Çalışanların en büyük düşünceyi sokağa çıkma yasaklarının olduğu devirlerde yaşadığını söyleyen Bayazıt, “Bu periyotta ruhsal ve fizikî zorluklar daha fazla. Lakin 1 Haziran tarihinden itibaren olağanlaşma ile birlikte meskenden çalışanlarda bir rahatlama gözlemliyoruz” dedi. Bilhassa karantina devrinde işe başlayanların kurumsal kültürü ve toplumsallaşma ortamını bulamadığını aktaran Bayazıt, “Karantina ile birlikte iş dünyasına adım atanlar ofislere gelmek istiyor” halinde konuştu.
EVLİLER KENDİNE DAHA AZ VAKİT AYIRIYOR
– Evli olanlar olmayanlara kıyasla mesken işleri için daha fazla müddet harcarken; kendilerine daha az vakit ayırabiliyor.
– Çocuk sahibi olanlar, olmayanlara kıyasla idman yapma, işten uzak beğenilen vakit geçirme üzere kendileri için gözetici ve dinlendirici davranışları daha az sergileyebiliyor. Ayrıyeten iş ve aile alanları ortasında daha fazla çatışma yaşamaktalar.
– Kalabalık ailelerdeki bireylere kıyasla, meskende sırf 1 kişi ile birlikte yaşayanlar meskene daha az, kendilerine daha fazla vakit ayırmakta ve ailevi rolleri iş sorumluluklarını daha az engellemekte.
– Pandemi devrinde konuttan çalışmaya başlayanların, daha evvel tecrübesi olanlara kıyasla teknolojik zorlukları (teknostres) daha fazla yaşadığı görülmekte.
ERKEKLER DAHA RAHAT
Sabancı Üniversitesi’nden Doç. Dr. Mahmut Bayazıt, İstanbul Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nden Doç. Dr. İlknur Özalp Türetgen, Arş. Gör. Ferhat Ayyıldız ve Arş. Gör. Jülide Ece Kosova tarafından TÜBİTAK dayanağı ile 8 hafta boyunca gerçekleşirken çalışmanın öbür sonuçlarına ise şu biçimde:
– Bayanlar bu devirde erkeklere nazaran daha fazla fizikî zorlanma yaşadı.
– Bekarlar evli olanlara kıyasla fizikî ve ruhsal olarak daha fazla zorlandı.
– Kıdem mühleti arttıkça ruhsal zorlanmanın marjinal seviyede azaldı.
– Gelir seviyesi arttıkça daha az fizikî zorlanma yaşadıkları görülüyor.
– Konuttan çalışılan gün sayısı arttıkça ruhsal zorlanma da yükseliyor.
VAKİT DENETİMİ
– Çalışmaya nazaran otonomi (zamanını denetim edebilme) seviyesi daha yüksek olan bireylerde, daha düşük seviyede fizikî ve ruhsal zorlanma yaşandığı gözlenmiştir.
YÖNETİCİ TAKVİYESİ
– Bireylerin yöneticilerinden algıladıkları toplumsal dayanak arttıkça fizikî ve ruhsal zorlanmanın azaldığı görülmektedir. Buna nazaran, yöneticilerinden düşük seviyede toplumsal dayanak algılayan bireylerin, yaşadıkları fizikî zorlanmada azalma olmadığı görülmekte.
NASIL DEĞİŞTİ?
– Karantina periyodunun sona erdiği 1 Haziran’ın akabinde işe ve meskene ayrılan müddet süratle artarken kendine ayrılan mühlet düştü.
– Fizikî ve ruhsal zorlanma seviyeleri haftalar ortasında azaldı.
– İş-aile ve aile-iş çatışması seviyeleri haftalar ortasında azaldı
– Memnuniyet seviyesi ise artış eğilimi gösterdi.
Hürriyet
