Lübnan’ın başşehri Beyrut’taki limanda ağustos ayında meydana gelen patlamaya ait soruşturmada Başbakan Hassan Diyab ve eski bakanların “görevi ihmal” ile suçlanması ülkede tartışma konusu olurken, siyasetçileri de karşı karşıya getirdi.
Ülkedeki Sünni kesim, soruşturma kapsamında Başbakan Diyab’a yöneltilen suçlamaya “siyasi” olduğu gerekçesiyle reaksiyon gösterirken, Cumhurbaşkanlığı ise Cumhurbaşkanı Mişel Avn’ın limandaki tonlarca amonyum nitrattan haberdar olduğu halde suçlamaya maruz kalmadığı tarafındaki argümanları yalanlıyor.
Lübnan tarihinin en büyük ekonomik krizlerinden biriyle uğraş ettiği bir devirde 190’ı aşkın kişinin ölmesine, 6 binden fazla kişinin yaralanmasına, 300 bin kişinin de konutlarını terk etmesine yol açan Beyrut Limanı’ndaki patlamanın üzerinden yaklaşık 130 gün geçti.
Patlamada hayatını yitirenlerin yakınları ile konut ve iş yerleri yıkılanlar, soruşturmanın bir an evvel sonuçlandırılmasını ve sorumluların hakim karşısına çıkarılmasını isterken, soruşturma kapsamında Sünnilerin temsil ettiği Başbakanlık makamına “görevi ihmal” suçlaması yönetilmesi tartışmaları da beraberinde getirdi.
Beyrut Limanı’nda 4 Ağustos’ta meydana gelen patlamayı soruşturan Yargıç Fadi Savvan’ın, eski Maliye Bakanı Ali Hasan Halil ve eski Bayındırlık ve Ulaştırma bakanları Gazi Zuaytir ile Yusuf Finyanus ile “yüzlerce kişinin ömrünü yitirmesine ve yaralanmasına yol açan ihmal ve kusur” ile suçladığı Başbakan Diyab’ın sözüne başvurması bekleniyor.
Başbakan Diyab, kelam konusu suçlamanın akabinde hükümeti kurduğu günden bu yana ailesiyle birlikte ikamet ettiği Hükümet Sarayı’ndan ayrılarak kendi konutuna taşındı.
Diyab’ın, tabirine başvurmak üzere Hükümet Sarayı’na gelecek Yargıc Savvan ile görüşmemek için bu adımı attığı yorumları yapıldı.
HARİRİ VE BAŞKA YETKİLİLERDEN REAKSİYON
Yargıç Savvan’ın, Başbakan Diyab’ı, “Beyrut Limanı’na patlamaya yol açan amonyum nitrata ait ikazlar konusunda gerekli adımları atmamakla” suçlaması eski Başbakan Saad Hariri başta olmak üzere Sünni kısmın reaksiyonuna yol açtı.
Hariri, Yargıç Savvan’ın suçlamasına karşı cuma günü Hükümet Sarayı’na gerçekleştirdiği ziyaretle Başbakan Diyab’ın yanında olduklarını bildirdi.
Ziyaretin akabinde düzenlediği basın toplantısında Hariri, “Başbakanlık makamı, şantaja alet edilemez.” diyerek, kelam konusu suçlamayı kabul etmeyeceklerini belirtti.
Patlamada ölenlerin yakınlarının, gerçekleri öğrenmeye hakkı olduğunu vurgulayan Hariri, “Ancak Anayasa’ya ters olarak Başbakanlık makamına suçlama yöneltilmesi kabul edilemez. Başbakan ile dayanışma için bu ziyareti gerçekleştirdim.” diye konuştu.
Eski Başbakan Temam Selam da toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada, Diyab’a yönelik suçlamaya reaksiyon göstererek, “Başbakanlık, her şeyde kurban edilecek bir makam değildir.” sözlerini kullandı.
TEZLER ORTAYA ATILDI
Diyab’a yönelik suçlamaya reaksiyon gösteren eski Başbakan Necib Mikati de Twitter hesabından, şunları kaydetti: “Adalet, ikili standartlar ile gerçekleşemez. Cumhurbaşkanı (Mişel Avn), Beyrut Limanı’nda tehlikeli hususların olduğuna dair raporlar okuduğunu dillendirmesine karşın suçlamaların seçici olmasına mana veremiyorum.”
Ülkedeki Sünnilerin dini merci olarak bilinen Pir Abdullatif Deryan da hususla ilgili yaptığı yazılı açıklamada, “Başbakanlık makamına yönelik suçlama, kabul edilemeyen siyasi bir adımdır ve başbakanları yargılamaya ait Anayasa’daki maddeyi ihlal ediyor.” sözlerini kullandı.
Mevzuyla ilgili Başbakanlık Basın Ofisi’nden yapılan yazılı açıklamada ise şu sözlere yer verildi:
“Başbakan’ın vicdanı rahat, kendisinin suçsuzluğundan emin ve Beyrut Limanı’ndaki patlamaya yaklaşımı şeffaftır. Kim olursa olsun Başbakanlık makamını maksat almasına müsaade edilmeyecektir.”
CUMHURBAŞKANLIĞI VE MARUNİ PATRİĞİN REAKSİYONU
Ülkedeki kimi basın yayın organlarında ise Cumhurbaşkanı Avn’ın, yıllardır Beyrut Limanı’nda bulundurulan amonyum nitrattan haberdar olduğu lakin kendisine yönelik bir suçlama yapılmadığı savlarına yer verildi.
Bunun üzerine Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada, “Cumhurbaşkanlığı, Beyrut Limanı’nda yüksek ölçüde amonyum nitrat olduğunu 21 Temmuz 2020’de Devlet Güvenliğinin hazırladığı raporla öğrenmiş oldu.” denilerek, bahsi geçen tezler yalanlandı.
Cumhurbaşkanı Avn’ın mevzuyla ilgili bilgi sahibi olduktan çabucak sonra askeri müsteşarını ve Yüksek Savunma Kurulu Genel Sekreteri ile gerekli tedbirleri almaları konusunda görevlendirdiği belirtilen açıklamada, “Yüksek Savunma Kurulu Genel Sekreteri, 28 Temmuz’da mevzuyla ilgili çalışmaların başlatıldığını kendilerine iletti. Patlamadan bir gün evvel 3 Ağustos’ta da mevzuyla ilgili Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı’na bilgi verildi.” sözleri kullanıldı.
Lübnan Maruni Patriği Mar Beşara Butrus er-Rai de Sünni kesitin Başbakan Diyab’a yönelik suçlamalara verdiği yansılara ait, “Beyrut Limanı’nda birkaç ay evvel meydana gelen patlamayla ilgili yürütülen soruşturmanın, siyasi, mezhepsel ve hukukî yansıların kurbanı olmamasını temenni ediyoruz.” dedi.
LÜBNAN’DAKİ İDARE HALİ
Lübnan Anayasa’sı uyarınca ülke idaresi Müslümanlar ile Hristiyanlar ortasında yarı yarıya paylaşılıyor.
Anayasa’ya nazaran Cumhurbaşkanı Maruni Hristiyan, Başbakan Sünni ve Meclis Lideri ise Şiilerden seçiliyor.
Lübnan’daki farklı dinleri ve mezhepleri karşı karşıya getiren iç savaşı sonlandıran 1989’daki Taif Antlaşması yeterince, Lübnan Meclisindeki 128 sandalye Müslümanlar ve Hristiyanlar ortasında yarı yarıya paylaştırılıyor.
NE OLMUŞTU?
Beyrut Limanı’nda 4 Ağustos’ta patlayıcı unsurların bulunduğu 12 numaralı depoda evvel yangın çıkmış akabinde tüm kenti sarsan çok güçlü patlama meydana gelmişti.
Cumhurbaşkanı Avn, patlamaya 6 yıldır limandaki bir depoda tutulan 2 bin 750 ton amonyum nitratın yol açtığını söylemişti.
Patlamada 190’dan fazla kişinin hayatını kaybettiği, 6 bini aşkın kişinin ise yaralandığı açıklanmıştı.
Lübnan yargısı, 14 Kasım’da patlamayla ilgili 3’ü gıyaben olmak üzere toplam 28 kişi hakkında gözaltı kararı çıkarıldığını duyurmuştu
Hürriyet
