TERCİHLER BİR DÖNÜM NOKTASI
M. Fatih Algan (Nicholson InternatIonal Yönetici Ortağı): Tercihiniz gelecekteki yaşantınızı şekillendirmeye başlayacak çok değerli bir dönüm noktası. Rehber öğretmenler, meslek gelişimi alanındaki uzmanlar yahut gençlik/ eğitim alanında çalışan bir koç, yanlışsız kararın verilmesinde faydalı olabilir. Başarılı bir akademik geçmiş kıymetli. Bizler de başarıyı tahlil edebilmek ismine mezun olunan okullara dikkat ederiz. Vakitle iş tecrübesi yahut bireylerin sergiledikleri muvaffakiyetler okullar ortasındaki farkı kapatır.
TOPLUMSAL GELİŞİM ÇOK KIYMETLI
Eğitim hayatınız boyunca üniversiteye girmek için hazırlanır ve o kapıdan geçtikten sonra herşeyin bittiğini düşünebilirsiniz. Ne yazık ki asıl süreç o andan sonra başlar. Bu devirde staj imkanlarını kıymetlendirerek farklı tecrübeleri kazanmak, mezun olunca yapmak isteyeceğiniz işleri belirlemek de değerli. Toplumsal gelişim için kulüp aktiflikleri yahut kadro sporlarına katılın. Başta Erasmus olmak üzere öğrenci değişim programları yahut yaz kamplarıyla yurtdışı tecrübe kazanın. Üniversite eğitimi belirli alanlarda teknik yetkinlikler kazandırır; lakin günümüz dünyasında bu kâfi donanımı tabir etmiyor. En az bir yabancı lisanı iyi formda konuşun, küresel bir bakış açısına sahip olun, adaptasyon yetenekleri, agile approach, eleştirel bakış açısı, sosyal-girişkenlik, farklılıkları kabullenebilen çok sesli yaklaşım, grup oyuncusu olabilmek üzere genel yetkinlikleri geliştirmeniz sizi başarılı kılar.
TUTKUNUZU VE AZMİNİZİ GÖSTERİN
Stajda genelde en temelde yapılan kusur etikete ve rahata yönelmektir. Bundan kaçının, daha fazla şey öğrenebileceğiniz, sorumluluk alma talihi verecek fırsatları arayın. Görüşmelerde ise tutkunuzu, azminizi ve gelişme isteklerinizi yansıtın. Yeni mezunu işe almak firmalar için geleceğe yatırım yapmaktır. Bu nedenle eleman alırken bizler yatırım yapabileceğimiz yetenekleri ararız. Burada ana beklenti, kurumun kültürünü kabul edecek, bu yapı içinde gelişerek paha katabilecek yetenekli gençleri kuruma kazandırmaktır. Natürel bu gençlerin de en azından orta vadede kalıcı olmasını tercih ettiğimiz için aidiyetin yüksek olmasını isteriz. Zira her yatırım üzere bu yatırımın da bir geri dönüş beklentisi vardır.
DIŞ GÖRÜNÜŞE DİKKAT EDİN
Sizi tanımayan biriyle tanışacağınız, o şahısta birinci 30 saniyede dış görünüşünüz ve beden lisanınızla bir algı oluşturacağınızı akılda tutun. Olumlu, inanç içinde, rahat ve akıcı formda kendinizi söz edin. Bu rolle birlikte şirkete dair motivasyonunuzu vurgulayın. Her görüşme için altın kural; dersinize iyi çalışın. Gitmeden evvel firmayı araştırın; hangi segmentte hizmet veriyor, ürünleri/ hizmetleri neler, internette firma için neler söylenmiş, değerleri/vizyonu/misyonu nedir, nasıl bir tertip yapısı var, kimler çalışıyor? Buna nazaran aday olduğunuz durum için gereklilikleri ve beklentileri inceleyin. Birçok iş duyurusu yahut görüşme öncesi gelen bilgilendirme evrakı buna yönelik dataları içerir, zaman ayırıp bunlar tahlil edin. Görüşeceğiniz kişiyi araştırın. İş hayatına yönelik toplumsal medya platformlarında o kişinin profili bulunup inceleyin.
MESLEĞİ SEÇERKEN HAYAT BIÇIMINI DÜŞÜNÜN
Yeşim Toduk (Amrop Türkiye Kurucu Ortağı): adaylar, üniversite seçerken mesleği ve ömür halini de düşünmeli. Hangi meslek olursa olsun bağlantı hüneri çok kıymetli. Bunun için hoş sanatlarla ilgilenmeli, yazı yazmayı geliştirmeli. Çağdaş çağda en iyi kısım bitirilse bile kimsenin işi hazır olmayacak. Üniversiteyi, lisenin bir uzantısı üzere, okula gidip ders dinleyip meskene döneceğim diye görmeyin. Yeteneklerinizi daima geliştirin. Bilimsel ekole girenler AR-GE yapabilir ya da üniversitede kalıp çalışmalarını sürdürebilir. Ya da daha toplumsal bir mesleğe uzanarak aktivist, polis, vali olmak isteyebilirsiniz. Yeteneğinizi bilin. Neyi kolay öğreniyor, hangi alanda başkalarının önüne geçiyorsanız onu seçin.
İÇ SESİNİZİ DİNLEYİN
Diploma network için gerekli. Irtibat, sanat üzere analitik olmayan hususlarda iş bulmak zorlaşabilir. Matematik, mühendislik üzere teknolojiyle bağ kurulan mesleklerde ise maaşlı iş bulma suratı yükselecek ve belirginleşecek. Evvelce meslek diye düşünmediğimiz lakin artık çok ortaya çıkan ve sanatla birleştirilebilecek mevzular var. Örneğin bir marangoz atölyesini tasarım atölyesine çevirebilirsiniz. Renklerle alakası çok iyi olan biri kumaş tasarımı yaptırarak bu kumaşlarla modayı yönlendirebilirsiniz. Daima pak kalan kumaşlar üretebilirsiniz. Bence iç sesinizi dinleyerek yapmak istediğinizi bulabilirsiniz.
FARK YARATIN
İş verenler, kendi kendine öğrenme, birlikte çalışabilme ve irtibat kurma marifetine dikkat eder. Diploma evvelce olduğu üzere her şey demek değil artık. Tüm marifetler, yetenekler eşit olduğunda üniversite fark edecek. Patron evvelce İngilizce bilen eleman bulmakta zorlanıyordu. Artık şirketler aradığı her kişiyi bulabilir durumda. Lakin fark yaratanları tercih ederler. Stajlarla, edindiğiniz yetenek, yazdığınız kod, geliştirdiğiniz oyun, dijital hakimiyetinizle kurduğunuz ekosistemlerle fark yaratmalısınız. Yabancı lisan bilmek kadar iyi kullanmak da kıymetli. Yabancı lisanda espri yapamıyorsa, fıkrayı anlayamıyorsa, yetersizdir. Yalnızca yabancı lisanı anlayacak değil, ilgi kurup yürütecek beşerler gerekiyor.
ÜNİVERSİTE BOYUNCA STAJ YAPIN
Üniversiteye sarfiyat gitmez çabucak staja başlayın. Komşu, akraba, sevdiğiniz rastgele birinin yanında parayı düşünmeden çalışın. Pandemi sürecinde insanlara bir gereksiniminiz var mı diye sorun. Bu tahminen ileride çok büyük kapı açabilir. Hakikat kıymetleri ve özsaygısı olan, bir insan hangi işi yaparsa yapsın sevilir, fark yaratır. Ataletiniz olmasın. Bugünün işi yarına bırakmayın. Gelecek yıllarda dijitali bilen iyi iletişimciler çok değerli olacak. Dijitali bilmek kod yazabilmektir. Yazdığı kodlarla fikirlerini oyunlaştırabilmektir. Daima öğrenin ki gelecekte değerli olun. En çok çabayı gösteren, kalbini koyan, çalışan öne geçecek. Geçen yılı nasıl geçirdin? ‘15 müracaat yaptım, dönmediler. Tüm yaz kitap okudum’ diyorsanız sizi kimse işe almaz. İş görüşmesine giderken hangi işe başvurursanız vurun o şirketin kültürüne nazaran giyinin. Spor ayakkabısı üreten bir yere başvurduysanız devlet dairesine müracaata masraf üzere giyinmeyin. Ya da tam aykırısı. Gitmeden evvel bir saatlik iş görüşmesi için 10 saat hazırlık yapın. Çok istekli olun. Başvurduğunuz işi niçin istediğinizi neden hakikat insan olduğunuzu iyi söz edin. Kendiniz olun. Sakın oyun oynamayın, rol yapmayın. Para pul sormayın. Veliler lütfen çocuklarınızı yönlendirmeyin. Onların önlerine alternatifler koyun. Mesleklerle ilgili bilgi alabilmeleri için etrafınızla, arkadaşlarınız tanıştırın. Onlara üniversite ve meslekleri öğrenebilecekleri kaynaklar bulun. Lakin seçimlerini kendilerinin yapmalarına imkan tanıyın.
KİŞİLİK VE YETENEK TESTİ YAPTIRIN
Murat Ergene (Ergene ConsultIng & Hga Group Türkiye Başkanı): Önce kendinizi tanıyın. Kişilik ve yetkinlik testleri yapın. Lakin testin sonucunu meslek koçu üzere bir profesyonelle konuşun. Şimdiki mesleklerle ilgili çok fazla bilgi var. Tercih yaparken bunları okuyun. Yapay zeka, makine öğrenmesi ya da tarım, besin, etraf mühendisliği öne çıkan alanlardan. Hayvancılık kıymet kazanıyor. Bu işleri yapanlarla konuşun. Düşündüğünüz mesleği yapanlardan görüş alın. Kısım seçmek insan hayatında kıymetli. Amerikalılar ‘iş aramak tam vakitli bir iştir’ der. Kısım seçmek de bir iştir.
BİR KISIM KÂFI DEĞİL
Eskiye kıyaslarsak iyi üniversiteden mezun olmak bir avantaj ancak o kadar değerli değil. Yetkinlikler, irtibat mahareti, kendinizi geliştirmeniz çok daha değerli. Artık bir kol yetmiyor. İşletme okuyan biri psikoloji, sosyoloji de okusun. Bilgi tahlili yapabilin. Ya da matematik okuyorsanız psikoloji de okuyun. Stanford üzere üniversiteler fiyatsız kurslar veriyor, bunlara katın.
SÖZ YETENEĞİ İŞE ALIMDA ÇOK KIYMETLI
Staj yapmak kadar stajdan ne öğrendiğiniz de kıymetli. Uygun şirketler işe alımlarda bunu sorar. Bir iş görüşmesinde kendini iyi söz edebilmelisin. Kendini ne kadar iyi tanır ve karşı tarafa da bu hissiyatı ne kadar iyi verirsen, o kadar avantajlısın. Çok düşük puanlı bir üniversiteden mezun olsan da hiç kıymetli değil. İşe hazır olduğunu, karşı tarafa hissettirmelisin. Nitelikler uygun olduğu halde işe kabul edilmeyen birçok aday var. Yabancı lisan değerli, lakin yapay zeka sayesinde bu husus biraz çözülmeye gerçek gidiyor. Örneğin bir Alman firmasına iki kişi başvursa Almanca bilen önceliklidir.
KİMİNLE VE HANGİ ORTAMDA ÇALIŞMAK İSTEDİĞİNİZİ UYGUN DÜŞÜNÜN
Müge Yalçın (MY ExecutIve Kurucu Ortağı): Günümüzde, meslek hayatı boyunca ikinci hatta üçüncü mesleğe geçiş örnekleri çoğalsa da üniversiteye giriş sürecinde meslek seçimi, insan hayatındaki en değerli kararlardan biri. Bugün üniversiteye giriş heyecanı yaşayan genç arkadaşlarım, ileride mesleğinizin bir noktasında meslek değiştirmenin kelam konusu olacağını bilin. Yaşadığımız dijital dönüşüm, çalışanların ‘yaşam uzunluğu öğren’ anlayışıyla kendilerini daima yenilemelerini mecbur kılıyor. Bugün seçtiğiniz mesleği ilerde zarurî ya da istekli olarak, değiştirmeniz gerekebilir. Birinci mesleğinizi seçerken bu sürecin aslında son 1-2 yılı kapsadığını biliyorum. Ailenizle konuşarak, okuldaki rehberlik hizmetlerine danışarak, karakterinize ve yeteneğinize uygun meslekleri belirlemeye çalışıyorsunuz. Imtihana hazırlandığınız son birkaç yılda meslek eğilimlerini de belirlemiş olmalısınız. Planladığınız mesleğin, size sunduğu toplumsal çevreyi de kesinlikle göz önüne alın. Nasıl bir ortamda çalışmak istiyorsunuz? Fabrika mı, plaza mı? Çocuklarla, gençlerle birlikte olmak keyif veriyor ve öğretmen, akademisyen olmak, bir okulda mı çalışmak istiyorsunuz? Bir reklam ajansı mı ilginizi çekiyor? Pandemi sürecinde daha da yaygınlaşan esnek çalışma saatleriyle uzaktan çalışma modelini mi tercih ediyorsunuz? Çalışma yeri, formu ve toplumsal münasebetler yani iş hayatınız gününüzün en az üçte birini alacak. İçinde olmaktan keyifli olduğunuz toplumsal çevreyi sunan mesleği seçmeniz başarıyı sağlar.
MEZUN OLDUĞUNUZ ÜNİVERSİTE KAPI ORTALAR
Düşündüğünüz meslekten bir bireyle kesinlikle konuşun. Hatta onu iş yerinde ziyaret edip bir gününü nasıl yaşadığını gözlemleyin. Bu başınızdaki birçok soruya yanıt verir ve hakikat karar verme imkânı tanır. İşe girerken mezun olduğunuz üniversite değerli. Patronlar eleme yaparken bu kriteri dikkate alır. Düzgün üniversitelere giren öğrencilerin tüm tahsil hayatları boyunca daha başarılı ve akademik açıdan daha güçlü oldukları düşünülüyor. Akademisyen takımının tesiriyle birtakım üniversitelerde kimi kısımlar öne çıkıyor. Ama bu durum başka üniversitelere gidecekleri üzmesin. Üniversitedeyken ferdî olarak başaracağınız işlerle, iyi bir üniversitede tamamlayacağınız yüksek lisans programları süreci lehinize çevirebilir.
STAJLAR MESLEK İÇİN ÇOK KIYMETLI
Mesleğe hazırlıkta stajların değeri büyük. Değişik alan ve mevzularda staj yapın. Son yıl staj yaptığınız şirketin, mezun olduğunuzda çalışmaya başlayacağınız iş yeri olma ihtimali yüksek. Zira şirketler takımlarına yeni birini katmayı planladıklarında öncelikle mutlu kaldıkları stajyerleri davet ederler. Kendinizi geliştirmeye odaklanın. Yabancı lisanınızı geliştirin. Harika bir İngilizcenin yanı sıra farklı lisanları, örneğin Çinceyi de öğrenin. Öğrenci değişim programlarına katılı, kulüp faaliyetlerinde aktif rol alın. Çok taraflı kendinizi geliştirin. Dijital yerliler olduğunuz için dijital dönüşüme rahatlıkla ahenk sağlarsınız. Hangi mesleği seçerseniz seçin işlerinizin dijitalleşme sürecini yakından takip edin. Kesinlikle bir hobi edinin. Hobiler bilhassa iş görüşmelerinde farklı kapılar açabilir.
MÜLAKATTA DENETIMI ELİNİZDE TUTUN
Patron, işe en uygun kişiyi, takımına katmak ister. Her iş için farklı yetkinlik, özellikler öne çıkabilir. Ortak hissede ise kendi gelişimine değer vermiş, bunu üniversite hayatında çabasıyla göstermiş, muvaffakiyet odaklı gençlere her şirketin kapılarını sonuna kadar açmasıdır. Yüzlerce müracaat ortasından sıyrılan özgeçmişiniz sayesinde aldığınız bir iş görüşmesi davetinin değerini bilin, çok iyi hazırlanın. Şirket ve konum hakkında kapsamlı bir araştırma, gelebilecek soruları öngörerek hangi özelliklerinizi öne çıkaracağınızı belirleyip hazırladığınız yanıtlar, mülakatta denetimi elinizde tutmanıza yardımcı olur. Bu görüşmede kendinizi iyi söz edebilmeniz, sahip olduğunuz özellikler ve yeteneklerle şirkete sağlayabileceğiniz katma kıymeti açık bir halde gösterebilmeniz kıymetli. Kesinlikle prova yapın. Bu provalar, iş görüşmesindeki heyecanı yenmenize ve görüşmenin kendi istediğiniz alanda ve yolda ilerlemesine imkân sağlar. Görüşmede ne kadar istekli olduğunuzu, gücünüzü, motivasyonunuzu gösterin. Utangaç, uzaklıklı davranmayın. Görüşmeye geldiğime nazaran işi istediğimi zati biliyorlar diye düşünmeyin. Zira görüşme sonunda patronun aklında, kendiniz hakkında verdiğiniz bilgilerden çok görüşmede yansıttığınız hisler kalır. Durumun gerektirdiği biçimde giyinerek görüşmeye gidin. Aynaya baktığınızda kendinizi iyi hissetmeniz çok kıymetli. Fakat makyajda, takı ve parfüm kullanımda çoka gitmeyin.
GERÇEK İŞ HAYATINI DENEYİMLEYİN
Tery Yıldız (Reed Kıdemli Danışman): Öncelikle hangi alanda ilerlemek istiyorsanız o alana yönelik tercih yapın. İstediğiniz meslek kümesinde çalışanlarla konuşarak gerçek iş hayatını onlardan dinleyin. Mezun olduğunuz üniversite patron için değerli, lakin yapılan staj ve toplumsal aktiviteler daha da kıymetli. Öğrenciyken faal olun, farklı sorumluluklar alın, toplumsal sorumluluk projelerinde, kuluplerde vazife alın. Yaz devirlerinde firmalarda staj tecrübesi, projelere iştirak işe girerken kapı açıyor. Staj görüşmelerinde ne istediğinizi bilmelisiniz. Yaptığınız proje ve aktiviteleri iyi aktarın. Yalnızca ders odaklı bir öğrenci tercih edilmiyor, okul periyodunda alınan misyonlar, stajlar, yurtdışı tecrübeleri gençleri bir adım öne çıkartıyor. Başvurduğunuz firmayı iyi araştırın. Maksadınızı ve izleyeceğiniz yolu iyi anlatın.
Hürriyet
