Tarım başta olmak üzere her alanda üretim yapmak artık ülkeler için gitgide stratejik bir boyuta ulaşıyor. Pandemi periyodu de üreten ülkelerin ve şirketlerin ne kadar güçlü kaldığını tüm dünyaya gösterdi. Besin ve hammadde üretimi bu süreçte en büyük sorunları oluşturdu. Bilhassa girdi maliyetlerinin arttığı son vakitlerde tarım üzere bölümlerde üretim yapmak, üretimin devamlılığını sağlamak ise epeyce sıkıntı. Bu üretimin merkezinde çalışmak da personel olmak da önemli bir emek, alın teri ve sabır gerektiriyor.
GÜNLÜK 100 LİRA
Ben de Bursa’nın Yenişehir bölgesinde çoğunluğunu Diyarbakır ve Şanlıurfalı personellerin oluşturduğu bir fasulye tarlasında mesaiye başladım. Sabah 8’de artık herkes tarlada ve çalışmaya başlamış oluyor. Öğle bir saatlik yemek molası var. Sonra dayanılmaz bir sıcağın altında saat 18.00’e kadar devam ediyor mesai. Günlük fiyat ise 100 lira. Yemek parası üzere yan ödeme de yok. Cepten karşılanıyor.
MAYISTAN EKİME KADAR
Her hafta bir mesleği deneyimleyip sizlere aktardığımız “İşin Peşinde” köşesi için yeni durağımız tarım emekçileri oldu. Mevsimlik tarım personelleri ilkbaharda Türkiye’nin her köşesine dağılıp çalışmaya başlıyor. Sayıları milyona yaklaşıyor. Ziraî üretimin gerçekleştiği her ilçede bine yakın mevsimlik tarım emekçisi mayıs ayından ekim sonuna kadar üretimin temelini oluşturuyor.
ÇAVUŞLAR YÖNETİYOR
ÇALIŞTIĞIM tarlada emekçileri çavuş olarak isimlendirilen Mehmet Nuri Tekin yönlendiriyor. Her çavuşun 30-40 emekçisi var. Birçok kendi köylülerinden oluşuyor. 16 yaşından 55 yaşına kadar herkes tıpkı süratte çalışıyor. Mehmet çavuş işe başlamadan bana fasulyenin nasıl toplanacağını gösterdi. Birinci başta kolay üzere gelse de asıl zorluğun birebir işi saatlerce sıcağın altında tekrarlamak olduğunu anladım.
SÜRATLİ TOPLAMAK GEREKİYOR
Çavuş süratli toplamam için çömelerek hareket etmem gerektiğini söyledi. Bir de uyardı: “Sakın küçükleri toplama!” Ben de onun gösterdiği ölçülerde toplamaya devam ettim. Toplanan fasulyeler evvel beyaz bir torbada birikiyor. Daha sonra kırmızı bir çuvala dökülüyor. Toplamak sabır istiyor. Lakin asıl sıkıntı iş dolan çuvalları sırtlayıp tarlanın başından sonuna taşımak. Personelin sıkıntısı ağır.
HER ÇUVAL 30 KİLO
Burada iş bana kalıyor. Tarlada iş beğenmemek üzere bir lüks yok. Birinci çuvalı omzuma atıp götürmeye başlıyorum. Yürüdükçe 30 kilo fasulye güya daha da ağırlaşıyor. Çuval sayısı arttıkça sıcak daha da kavuruyor. Koca tarladan onlarca çuval fasulyeyi toplamak, üretmek hoş fakat iş önemli bir fiziki güç istiyor. Ben toplama sürecine katılsam da birebir emekçiler bu tarlada fide dikip, çapa yaptılar. Aldıkları fiyat ise yaptıkları işe nazaran epey düşük kalıyor.
EMEĞİ YANSITMIYOR
FasUlye tarlasından sonra 5-6 kilometre uzaklıktaki öteki bir tarlaya gidiyoruz. Burada bugün biber fidesi mesaisi var. Çalışanların birden fazla bayan. Sanırım elleri çabuk olduğu için fide işinde daha öndeler. Çavuş bana da fideleri verip emekçilerin ortasına gönderiyor lakin kolay bir dikim için ıslatılan toprakta ayakkabı ile çalışmak mümkün değil. Ben de herkes üzere ayakkabıları çıkarıp yalın ayak çalışmaya başlıyorum. Lakin fideleri her diktiğimde yanımdaki personeller, “Yine yanlış yere koydun sırayı bozma” diye uyarıyor. Toprağın içinde bata çıka çalışmak önemli derecede yoruyor. Üstelik öğle sıcağında insanın nefesi kesiliyor. Emekçilerin şikâyeti ise yeniden birebir: “Eğitimi kaçırıyoruz. Çadırlarımız yetersiz. Banyo ve tuvalet hiç hijyenik değil. Aldığımız fiyatlar bu emeği yansıtmıyor. Burada topladığımız 2 liralık eseri pazardan satın alamıyoruz. Hepimiz sigortalı çalışmak istiyoruz.”
AİLECEK GELİYORLAR
1994 yılından itibaren bölgedeki tarlalarda çalıştığını söyleyen Mehmet Nuri Tekin, “Buraya emekçiler ailecek gelir. Çocukları ile birlikte tarlaya girer. Hayatlarımız ise buradaki çadırlarda. 3-4 yıl evvel çadırlara elektrik geldi. Lakin personeller sahiden 6 ay boyunca çadırlarda önemli problemlerle boğuşuyor. Altyapı yok. Sıcak havada çadırlar fırın üzere. Hijyen yetersiz. Sigortasız çalışıyoruz. Bunların acil uygunlaştırılması gerekiyor. Verilen kelamlar hiç tutulmuyor. Çocukların eğitim sorunu bizi çok üzüyor” diye konuştu.
SANAYİ KURULUŞLARI SULARI KİRLETİYOR
Yıllardır buradaki tarlalarda çalıştığını söyleyen Orhan Kaya da sanayi kuruluşlarının etrafa denetimsiz bıraktığı atıklar yüzünden bölgedeki randımanın daima düştüğünü belirtiyor. Orhan Kaya, “Sulama kanallarına atıkları bırakıyorlar. Dönümü 8 ton biber veren tarla artık 5 ton bile vermiyor. Çok sıcaklar da bunda çok etkili” dedi. Bilhassa girdi maliyetleri yüzünden artık çiftçilerin ekim yapamadığını lisana getiren Kaya, “Akaryakıt ve gübre üzere girdiler arttıkça üretmek zorlaşıyor. Bu bahiste daha fazla destekleyici siyasetlere muhtaçlık var” diye konuştu.
NE KADAR KAZANIYORLAR?
Mevsimlik tarım personelleri yılda ortalama 5-6 ay güçlü kurallarda çalışıyor. Günlükleri 100 lira civarında. Bunun 90 ve 120 TL ortasında değiştiği bölgeler de var. Aylık çıkarları ise 2 bin 700 ila 3 bin lira ortasında değişiyor. Çalışanlar burada kazandıkları para ile tıpkı vakitte yılın kalan kısmını da yönetim etmek zorundalar. En büyük istekleri ise devlet dayanağı ile kayıt dışı çalışma ortamının süratle bitirilmesi.
Hürriyet
