Sabahın birinci ışıklarıyla birlikte Ankara’dan başlayan ve yaklaşık 300 km süren keyifli bir seyahatin sonuna yaklaşmak üzereyiz. Önümüze çıkan son virajı da geçip seyir terası diyebileceğimiz bir zirveye vardığımızda, kartpostallık bir görünümle karşılaşıyoruz; turkuvaz renkli engin bir deniz ve ona gerçek kavuşmak istercesine uzanan dik yamaçlı bir yarımada… Yarımadanın, kollarıyla sarmalamış havası veren iki adayla birleşme imgesi ve bunu sağlayan şık tarihî köprüler… Dalgaların çılgın danslarına eşlik eden gökyüzündeki bulutlar ve martıların çığlıkları… Denizle gökyüzünün kavuşma memnunluğunu simgelercesine görsel bir hoşluk sunan ufuk çizgisi… Kırmızı kiremitli çatılarıyla, öbek öbek kümelenmiş, pencerelerinde birçok yaşanmışlıkların izleriyle donanmış his yüklü, beyaz badanalı meskenler ve etrafını saran yemyeşil bir örtü…
Bu mükemmel görüntünün tesiriyle bir an gözlerimi kapatıyorum ve tarihin tozlu sayfalarından yansıyan bir sahne canlanıyor gözümde; Atının üstünde dimdik durup gözlerini hiç kırpmadan önünde uzanan engin denizi hayran hayran seyreden cihan padişahı yanında duran lalasına dönerek: “Lala, lala çeşm-i cihan bura mı ola? diye sesleniyor.
Gözlerimi açıyorum ve bu seyahatimde bana eşlik eden yanımdaki eşime bakıp İstanbul’un fatihi, çağ açıp çağ kapatan Osmanlı Padişahı Fatih’in Amasra’yı gördüğü an, dünyanın gözü, gözbebeği olarak nitelendirdiği bu rivayeti anlatıyorum. “Haksız mıymış Fatih?” diye soruyorum. Hayranlığını gizleyemeden dudaklarının ortasından yalnızca tek bir söz çıkıyor; “İnanılmaz!..” Evet, mavi ile yeşilin buluştuğu Karadeniz’in bu sevimli kıyı kasabasını doruktan seyredip de Fatih’in hisleriyle birebir hisleri taşımamak ne mümkün?
Efsane bu ya; Susam ve nergis çiçeklerine âşık Neleus, kent kuracak bir yer arar. Karadeniz’i dağ, dere, zirve karış karış dolaşır da bir türlü bir yer bulamaz. Bunun üzerine Baş Ilah Zeus’a müracaat eder. Zeus, genç bir kızın toprağı su ile karıştırdığı bir yere rastladığında, işte orasının kent kurabileceği yer olabileceğini söyler. Neleus tekrar aramaya devam ederken Ilah Eros ve yanında, kumlardan tepecikler yapıp oyuncak yüzdürmeye çalışan küçük bir kız çocuğu ile karşılaşır. Neleus da oyuna karışır. Âşık olduğu çiçekleri onlara sorar. İkisi de Boztepe’yi gösterirler. Neleus gösterilen doruğa masraf ve etrafının nergis ve susamlarla dolu olduğunu görür. Buranın aradığı yer olduğuna ve kenti burada kurması gerektiğine karar verir. Ismini da “susam diyarı” manasında Sesamos koyar. Antik Çağ’da bu isimle anılan kent sonrasında Amastris, Cenevizliler periyodunda Samastro ve nihayet Osmanlılar devrinde Amasra olarak anılır.
Günümüzde turistik hedefli seyahatlerde birinci akla gelen yerlerden biri olma özelliği ile ağır ziyaretçi akınına uğrayan ilçe, ülkemizin değerli turistik çekim merkezlerinden biridir. Bu özellikleri ile dikkatleri üzerinde toplayan Karadeniz’in bu hoş köşesi, 1940 yılında ülkemizin birinci turizm kasabası olarak duyuru edilmek suretiyle taçlandırılırken, elbette ki bunun haklı gururunu da yaşıyor.
Tarih boyunca liman kenti özelliğini de taşıyan kasabanın dar sokaklarına dalıyoruz… Tarih mi kokuyor sokaklar yoksa biz mi vakit tünelindeyiz, doğrusu bilemiyorum?
Seyahatimizde birinci evvel, Bizanslılar periyodunda yapılan, Cenevizliler ve Osmanlılar devrinde değişiklik ve tamir gören Amasra Kalesi’ne yöneliyoruz. İki ana kütleden oluşan kalenin bir kısmı Boztepe’de Sormagir, başka kısım ise yarımadada (Amasra) Zindan Kalesi olarak isimlendirilmekte. Kale içinde kiliseden çevrilme Fatih Cami uğrak yerlerimizden biri. Mescitte bir gelenek hâlâ devam ettirilmeye çalışılmaktadır ki, o da; her cuma ve bayram namazlarında hutbenin kılıç çekilerek okunması geleneği. İç kalede yer alan ve tarihte Cenova ailesi tarafından saray (şato) olarak kullanılan bina ise bir Orta Çağ simgesi olarak dikkat çekiyor.
Amasra’nın yarımada olarak birleştiği iki adadan biri Boztepe’dir. Boztepe tarihî Kemere Köprüsü sayesinde Amasra’ya bağlanıyor. İlçeye gelen ziyaretçilerin de ağır ilgisini çeken deniz feneri ve Ağlayan Ağaç, ada üzerinde bulunmaktadır. Amasra’ya yolu düşenler eminim bilirler. Gün batımı görüntüsünün en hoş izlenebileceği yerlerden biri olan Boztepe, tam bir seyir terasıdır. Bol fotoğraf çektiğimiz ve keyifle gezdiğimiz Boztepe’de denizcilere yol gösterip, can veren deniz feneri, hâlâ bu vazifesine devam ediyor. Haliyle biz de fenere selam verip, gün batımının akabinde adadan ayrılıyoruz…
Adım adım dolaştığımız Amasra sokaklarında görülmesi gereken en hoş kültürel yapıtlardan birinin daha önündeyiz. Sivil mimariye örnek yapılardan en değerlisi Edhem Ağa Konağı… Günümüzde mesken olarak kullanılan yapı, bir periyot Yeşilçam sinemalarından “Gönderilmemiş Mektuplar” sinemasının de çekimlerine mesken sahipliği yapmış. Tescilli bir eser olan tarihî konak özgün yapısıyla dikkat çekerken, ağır ziyaretçilerin fotoğraf karelerinde ölümsüzleşerek tarihe tanıklık ediyor.?
Bilhassa fotoğraf tutkunlarının vazgeçilmez adreslerinden biri de; Direkli Kaya… Cenevizliler tarafından yapıldığı söylenen yapı yedi metre uzunluğunda ve mermerden iskelesiyle bir oldukça ilgi uyandırıyor. Hem panoramik açıdan hem gece ve gündüz manzarası, fotoğraf kareleri için süper enstantaneler sunuyor. Bu nedenle uğramadan geçmediğimiz adreslerden birisi de Direkli Kaya oluyor elbette…
Saymakla da gezmekle de bitmiyor Amasra’nın tarihî, turistik ve doğal güzellikleri… Tarihî Kemere Köprüsü, 17.yüzyıl Osmanlı Hamamı, Roma Eyalet Meclis Sarayı olarak inşa edilen lakin vakitle ticari maksatlarla kullanılan Bedesten, günümüzde kültür ve sanat konutu olarak kullanılan Küçük Kilise (şapel), Helenistik, Roma, Bizans ve Osmanlı periyotlarına ilişkin yapıtların teşhir edildiği tarihî binasıyla Amasra Müzesi, Roma İmparatoru Tiberius Germanicus Cladius ismine yapılan ve Amasra’ya yaklaşık 4 km arada yer alan Kuşkayası Yol Anıtı; insan figürlü başsız bir heykel, kartal figürü ve kayalara oyulmak suretiyle yapılmış iki kitabe, Kemerdere Köprüsü ve ayağındaki savaş sahnelerini sembolize eden kabartmalar, Gürcüoluk Mağarası, Tavşan Adası gezip dolaştığımız görülmeye kıymet yerlerden öbürleri oluyor.
Biraz da alışveriş dediğimiz an, yalnızca cadde ve sokaklarındaki dükkânlar değil, her daim o bölgenin kültürel bedellerinin de yansıtıldığı akla gelen başka adreslere yöneliyoruz haliyle…Amasra’nın klâsik kültürel etkinliklerinden biri olan ve Salı ve Cuma günleri kurulan Galla Pazarı; yöre bayanlarının el emeği göz ışığıyla ürettiği mahalli eserlerin satıldığı pazar olarak birinci uğrak yerimiz oluyor. Akabinde Çekiciler Çarşısı elbette… Çarşı enteresan atmosferiyle bizi içine çekiyor. Bilhassa ağaç oymacılığı eserleri görülmeye paha.
Kaldığımız üç gün boyunca doyasıya gezdiğimiz, vakit zaman ayaklarımıza kara sular ininceye kadar dolaştığımız Amasra’da, yorgun ayaklarımızı serin sularına bırakma vakti geldi dediğimiz an, Amasra Plajı’nda buluyoruz kendimizi; güneş, kum ve deniz üçlüsünün süper hoşluğu eşliğinde, Karadeniz’in çılgın sularının doyumsuz keyfine varmak üzere…
Eeeee, bu kadar yorgunluğun akabinde Amasra’yı ziyaret edenlerin olmazsa olmaz diyecekleri hususa gelelim değil mi? Amasra ile adeta özdeşleşmiş balık ve salata… Bir salata için akla gelmeyecek onlarca farklı cinste materyal kullanıldığını duydunuz ya da gördünüz mü bilemiyorum? İşte Amasra salatası bu türlü bir zenginliğe sahip… Amasra salatasında mevsimine nazaran değişiklik gösteren otuza yakın çeşitte zerzevatın kullanıldığı söyleniyor. Altta marul, üstünde soğan, yemyeşil maydanoz, roka, semizotu, brokoli ve diğerleri… Salataya, ben de varım edasıyla dâhil olan havuç, turp ve türevi sebzelere farklı formlar verilerek yapılan süslemeler… Özel aromasıyla değişik soslar… Amasra Salatası, yalnızca lezzetiyle değil, itinayla yerleştirildiği salata tabaklarındaki estetik imajıyla de cezbediyor lezzet severleri…
Ve ayrılma vakti gelip çatıyor. Son bir kere gün batımını izlemek üzere görünümün en hoş izleneceği noktalardan biri olduğunu duyduğumuz Küçük Liman’a geçiyoruz. Amasra yarımadası ile Boztepe adasının ortasından yavaş yavaş kaybolan güneş, Amasra’yı şimdilik terk ederken, gökyüzünü kızıldan turuncuya bir ressam titizliği ile boyayıp kayboluyor. Bu harika tablo, gözlerimize muazzam bir görsel şölen sunarken, hafızalarımız ve fotoğraf karelerimiz için bir kere daha ölümsüzleşiyor.
Hürriyet
