Geçen hafta, altının fiyatı rekor kırdı ve ons fiyatı 2.000 doların üzerine çıktı. Bu artışta itici güç altın tacirleriydi, lakin bu kıymetli metalin tedariği ve en nihayetinde bir gün bitip bitmeyeceği soruları da gündeme geldi. Bir yatırım aracı, statü sembolü ve birçok elektronik eserde kıymetli bir fonksiyon gören altına talep son devirde ağırlaştı. Lakin altın, sınırsız bir kaynak değil ve sonunda çıkarılacak hiç altının kalmadığı bir etap gelecek.
‘ALTIN ZİRVESİ’
Uzmanlar, “altın zirvesi” kavramından bahsediyor. Bu, bir yıl içinde insanların en çok ölçüde altını çıkardığı periyot manasına geliyor. Kimileri, bu noktaya şimdiden ulaşmış olabileceğimizi söylüyor.
Dünya Altın Kurulu’na nazaran altın üretimi 2019’da 3.531 tondu, 2018’e kıyasla yüzde 1 az. Bu, 2008’den bu yana altın üretimindeki birinci yıllık azalmaydı.
Dünya Altın Kurulu Sözcüsü Hannah Brandstaetter, “Mevcut rezervler tüketilirken, gelecek yıllarda maden tedariğinde yavaşlama ve küçük düşüşler olabilir ve yeni büyük keşifler giderek ender hale geliyor. Fakat üretimin tepe yapmış olduğunu söylemek için hala biraz olabilir” diyor.
Altın üretiminde tepe yapılmış olsa bile uzmanlar bunun çabucak akabinde üretimde büyük düşüşler olmayacağı görüşünde. Bunun yerine arz ölçüsü birkaç on yılda etaplı olarak azalabilir.
MetalsDaily.com’dan Ross Norman, “Maden üretimi sabit seviyelerde ve büyük ihtimalle düşüşe geçecek ancak o kadar büyük düşüşler de olmayacak” diye de ekliyor.
NE KADAR ALTIN KALDI?
Madencilik şirketleri, yeraltındaki altın hacmini iki metotla varsayım ediyor;
Rezervler: Mevcut altın fiyatı düzeylerinde çıkarılması ekonomik olan altın.
Kaynaklar: Daha fazla araştırma ya da daha yüksek fiyatlarda çıkarılması ekonomik olacak altın.
Altın rezervi ölçüsü, kaynaklara kıyasla daha gerçek bir halde hesaplanabiliyor, lakin bu yeniden de kolay bir iş değil.
ABD Jeolojik Araştırma Kurumu’na nazaran şu anda yeraltında bulunan altın rezervi 50 bin ton civarında hesaplanıyor.
Iddialar değişse de şu ana dek 190 bin ton civarında altın çıkarıldı.
Bu kaba sayılara bakılırsa, altının yüzde 20’si şimdi çıkarılmadı. Lakin bu da değişebilir.
Yeni teknolojiler, şu anda çıkarılması ekonomik olmadığı düşünülen rezervlerin çıkarılmasını ekonomik hale getirebilir.
Son devirdeki yapay zeka, akıllı bilgi madenciliği süreci optimize edebilir ve maliyetleri düşürebilir.
Birtakım madenlerde robotlar da kullanılıyor ve bunun madencilikte standart teknoloji olması bekleniyor.
EN BÜYÜK KAYNAKLAR
Tarihteki en büyük altın rezervi Güney Afrika’daki Witwatersrand Havzası’nda bulundu. Piyasadaki altının yüzde 30’u buradan geldi.
Başka en önemli altın kaynakları, Çin’deki çok derinlerde bulunan Mponeng Madeni, Avustralya’daki Muhteşem Pit ve Baddington Madenleri, Endonezya’daki Grasberg Madeni ve ABD’nin Nevada eyaletindeki madenler.
Şu anda dünyanın en büyük altın madencisi Çin. Kanada, Rusya ve Peru da büyük üreticiler ortasında.
Şirketler manasında ise Barick Gold’un çoğunluk payına sahip olduğu Nevada Gold Mines, dünyadaki en büyük altın madeni tesisi ve bu madende yılda 3,5 milyon ons üretim yapılıyor.
Hala yeni madenler bulunurken, büyük rezerv keşifleri giderek azalıyor.
Bunun sonucu olarak da, altın üretiminin birçok, on yıllardır işlenen eski madenlerde yapılıyor.
ÇIKARMAK ZORLAŞIYOR MU?
Büyük çaplı madencilik, çok sermaye ağır, yerin altında ve üstünde çok fazla makine ve uzmanlık kullanılan bir faaliyet.
Bugün dünya madencilik operasyonlarının yüzde 60’ı yer üzerinde, geri kalanıysa yeraltında.
Norman, “Altın çıkarmak zorlaşıyor. Güney Afrika’daki üzere birçok büyük, düşük maliyetli ve daha eski maden tükenme noktasına yakın. Çin’deki altın madenleriyse daha küçük ve hasebiyle maliyetleri daha büyük” diyor.
Altın madenciliği manasında dünyada şimdi araştırılmamış çok az yer var. En çok umut vaat edenlerse Batı Afrika üzere istikrarsız yerlerde.
REKOR FİYATLAR
Altın fiyatları, ağustos ayında rekor seviyelere çıkmış olsa da bu otomatikman altın madenciliğinde faaliyetin artması manasına gelmiyor.
Aslında, madencilik altın fiyatlarındaki değişiklikleri çok geriden takip ediyor.
Brandstaetter, “Operasyonun büyüklüğü düşünüldüğünde fiyatlama üzere dış faktörlere nazaran madencilik planlarını değiştirmek vakit alıyor” diyor.
Ayrıyeten rekor fiyatlar Covid-19 kısıtlamaları devrinde ortaya çıktı. Virüsün yayılmasını önlemek için madenler ya büsbütün ya da kısmen kapatıldı.
Fiyat artışlarındaki itici güç de ekonomik belirsizlik devrinde altını daha inançlı gören yatırımcılardı.
UMULMAYAN YERLERDEKİ ALTIN
Yeraltındaki altının ölçüsünü kestirim etmek güç olabilir, lakin tek kaynak bu değil. Ay’da da altın var.
Lakin bu altını çıkarıp dünyaya getirmenin maliyeti, altının kıymetinden çok daha fazla.
Astronomi uzmanı Sinad O’Sullivan, “Ay’daki altını çıkarmaya kalkarsanız, çok para kaybedersiniz” diyor.
Tıpkı durum, hava şartları nedeniyle Kuzey Kutbu’ndaki rezervler için de geçerli.
Okyanus tabanında da altın var, fakat bu rezervi çıkarmak da ekonomik değil.
Altının bir avantajı da petrol üzere öbür yenilenemeyen kaynakların bilakis geri dönüştürülebilir olması. Yani artık çıkaramasak da hiç altınsız kalmayacağız.
Hürriyet
