Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, son çalışmaları A Para ve A Haber ortak yayınında anlattı.
Bakan Dönmez’in açıklamalarından notlar;
Yasal gemimizi Filyos’tan uğurlamıştık. Fatih, Amasra 1’de keşif yapmak için gitmişti, o da tamamlanmak üzere. Yasal, Fatih’in açmış olduğu kuyularda tamamlama süreçlerini yapacak. Yalnızca kuyu açmakla iş bitmiyor, oradaki kayıtların alınması, tahlillerin kıymetlendirilmesi yapılması gerekiyor.
Biz birinci günlerde de söz ettiğimiz üzere Sakarya Gaz Alanı epeyce büyük. Güney, kuzey ve batısında sismik datalara nazaran tekrar sondajlarımızı devam ettireceğiz. Sismik bilgilere bakarak ümidimiz devam ediyor. Bizim beklentimiz 405 milyar metreküp değil, her keşifte yeni rezervler ekleyeceğiz. Haziran ayını bekleyelim. Biz emin olmadan açıklama yapmıyoruz. Çalışmalar da haziran ayında muhakkak olur.
Yavuz’un planlı bakımları var. Çalışmalar bittikten sonra ona da misyon yükleyeceğiz. Cumhuriyetimizin 100. Yılında bu gazı vatandaşla buluşturmak istiyoruz. Tedarik muahedeleri yapılıyor, uygulamaların yönelik taahhüt çalışmaları var. Bu işle ilgilenen firmalar kapımızı çalıyor. Derin deniz çalışmalarında çok fazla tecrübeli firma yok. Yabancı memleketler arası firmalarla müzakerelerimizi yaparken yerli imkanların sonuna kadar kullanılmasını tabir ediyoruz. Bu gemileri aldığımızda insan kaynağımız yoktu. Artık 3’te 2’si kendi insan kaynağımızdan oluşmaya başladı. İnşallah büyük bir aksilik olmadığı takdirde 2023 yılında bu sahayı üretime almış olacağız.
Birinci 5-6 kuyudan sonra üretime alabiliriz. 4 fazda 2027-2028’de üretimi aşmış olacağız. Bu mevzu Sakarya Gaz Sahası’yla ilgili. Bu yıl içinde yeni keşifler olursa kimi altyapıların ortak kullanılması kelam konusu olacak. Gazı Filyos’a getireceğiz. Filyos bir yerde Karadeniz’in derin deniz sondajlarının merkez üssü haline gelmiş olacak. Romanya’da da keşif yapıldı, Bulgaristan çalışıyor.
AKDENİZ’DE MÜJDE NE OLACAK?
Doğu Akdeniz’de kıyı uzunluğu en yüksek ülke Türkiye. Doğu Akdeniz’de gaz emaresi gördüğümüz yerlerde yeni sondajlar yapacağız. Doğu Akdeniz’de açtığımız kimi kuyularda gaz emareleri var. Araştırmalar sürüyor. Misyonlu arkadaşlarımız tahliller yapmaya devam ediyor. Açtığımız kuyularda potansiyel olduğunu kıymetlendiriyoruz.
Akdeniz’de son 3 yıldır yaklaşık 9 tane derin deniz sondajı yaptık. 3 tanesi KKTC’den aldığımız sahalardı, başka 5 tane kıta sahanlığımızdaydı. Burada haklarımız var, taviz vermek zorunda değiliz.
Biz milletlerarası hukuktan kaynaklanan hakkımızı savunuyoruz. Yunanistan’ın hak argümanlarını da çürütebiliyoruz. Bizim Doğu Akdeniz’e baktığımızda kıyı uzunluğu en yüksek ülkelerden biriyiz. Yunanistan’ın tezleri kendi ana karasından çok uzaktaki Meis adası nedeniyle hak tezi var.
Biz her platformda anlatmaya devam edeceğiz. BU kapsamdaki çalışmaları devam ettireceğiz. Rastgele bir geri adım atma kelam konusu değil. Açtığımız kimi kuyularda gaz emaresi var. Uzmanlarımız her bir sondajdan sonra elde edilen bilgileri, sismik bilgilerle denetim ediyorlar. Gaz emaresi görünen yerlerde birkaç sondajımız olabilir. Ümitliyiz.
Son yıllarda denizdeki faaliyetler öne çıkmış olmakla birlikte TPAO’nun karadaki aramaları devam ediyor. 3-4 yılda karadaki üretimimizi yüzde 40 artırdık. 6 milyon varil üretmiştik geçen yıl birinci çeyrekte bu yıl 6.3 milyon varil ürettik. Trakya’da keşiflerimiz var, en kısa müddette lokasyon olarak vatandaşlarımızla paylaşmış olacağız. Doğal gazda öz yeterliliğimiz yüzde 1-2 düzeylerinde.
Biz son yıllarda hem arz güvenliği, kaynak çeşitliliği, güzergah çeşitliliğine kıymet verdik. Elektrik ve doğal gazda arz sorunu yok. Kara LNG terminalinin yanına FSU sistemi entegre ettik. İzmir ve Hatay’da. Ucuzu kaynağa erişim imkanı sağlanmış oldu. Yer altı doğal gaz depolama projelerine devam ediyoruz. 4.5 milyar metreküp depolayabiliyoruz. Maksadımız 11 milyar metreküplere çıkarmak. Toplam tüketimimizin yüzde 20’sini depolamak istiyoruz.
Kendi kaynağımızın sisteme dahil edilmesiyle birlikte ithalatımız düşecek demektir. Burada seçici olacağız. Devam eden müzakere ve kontratlarda ülkenin doğal gaz muhtaçlığını karşılayacak en ucuz en emniyetli kaynaklarla muahede yapacağız.
Ertuğrul Gazi gemisi geçtiğimiz ay Türkiye’ye intikal etti. Hem kiralama işini hem de satın alma işini yapmıştık. Kendi gemimiz geldiği için kiralama gereksinimimiz kalmadı. Ülke genelinde doğal gaz iletim sisteminin dinamiğe büyük katkı sağlamış oldu.
Adana bölgesi, Hatay bölgesinden bu girişi yaptığımız için şebekenin ulaşmadığı yere kara LNG tankerleriyle gazı ayaklarına götürme imkanı sağlamış olacağız.
Şu anda sondajla alakalı görüştüğümüz birkaç kaynak var. Sondaj filomuzu artırmayı arzuluyoruz. Satın alma ya da kiralama hangisi ekonomikse o yola gideceğiz. 4. Gemi de olabilir. Karadeniz’de iş programında artış var. Vakit zaman kiralama prosedürleri de ekonomik oluyor.
EPİAŞ 2015 yılında faaliyete geçmiş. Evvel elektrik piyasasında başladı, sonra doğal gaz. Kısa devirli bir piyasa. Buna artık biz vadeli piyasayı ekleyeceğiz. 1 Haziran’da başlıyoruz.
Geçtiğimiz 2-3 yıl içinde 1000 megawattlık rüzgar YEKA’sı yapmıştık. O plan devam ediyor. Bunlar büyük ölçekli işlerdi. Güneşte 10-15-20 megawattlık toplamda 1000 megawatta ulaşan yarışlar yapılacak. Ortalama fiyat 22-23 kuruş olarak çıktı. 1 kwh için. Kalan 4/3’lük kısmı tamamlayacağız.
Avrupa’da 5’inci, dünya genelinde 12’inci sırada. Türkiye’nin başarısı altı çizilerek gösteriliyor.
Güneşte şurası gücümüz 7 bin megawattı aştı. 5 yıl evvel güneş santrali kurmak istediğinizde 4-5 katı maliyetle karşı karşıyayken bugün 4’te 1’ine düştü. Güneşte önümüzde potansiyel var, bizim maksadımız 2022-2030 ortasında yaklaşık 10 bin megawatt güneş ve 10 bin megawatt rüzgar santrali sisteme entegre etmek.
15-20 yıl öncesinde üretimimiz ülkede sıfır mertebesinde, kilolar mertebesindeydi. Direkt altın üzerine maden alanımız yoktu. Gümüş üretirken ortaya çıkan altını değerlendiriyorduk. Yeni alanlar keşfettik. Bugün altın kaynağı 1200 ton 1075 tonlara ulaşmış durumda. Altın üretiminde geçtiğimiz yıl rekor kırdık. Geçtiğimiz yıl altında 200 ton ithalat yaptık bu da rekor. İthalatı azaltmak istiyoruz. Cari açık açısından olumsuz yansımaları var. Altında 100 tonlar düzeylerine ulaşma maksadımız var. 100 tona ulaşırsak birinci 10 ülke ortasına girmiş oluyoruz. Şu anda 23. Sıradayız. MTA’nın bulduğu keşiflere baktığımızda 350-400 ton keşif yapmış olduk. Bugün keşif yaptınız, yarın üretime başlayamıyorsunuz. Çabucak üretime başlayamıyorsunuz. En küçük altın madenciliği için birkaç yüz milyon liralık kaynağı göze almanız gerekiyor. Arama ve üretim devrine 10 yıllık süreç var. Türkiye’de artık yerli ve gerekse milletlerarası firmalar deneyimlerini Türkiye’ye aktarmış durumda.
Herkesin sevinmesi gereken bir mevzu. Bu kaynak benim değil, sizin değil. Benim de 84 milyonda 1 payım var. Bu kaynağa keyifli olmak lazım. 405 milyar metreküplük doğal gazın bugünkü karşılığı 80-90 milyar . Bu kaynak Türkiye’de kalmış olacak. Bu aslında günün sonunda vatandaşımıza olumlu yansıyacak.
Türkiye bilhassa son 15-20 yılda bulunduğu coğrafyada stratejilerine karar veren ulusal siyaset izliyor. Bu bağımsızlık konusu, biz hiç kimseyi tanımıyoruz manasında değil. Tezlerimizi anlatıyoruz. Bizi bir formda köşeye sıkıştırmaya çalışan atılımlarla karşı karşıya geliyoruz. Suriye, Libya, Doğu Akdeniz’de yansımaları görüyoruz. Barıştan yanayız. Bizim üzere güçte dışa bağımlı ülkeler Avrupa da bize emsal, petrol, doğal gazı ithal etmek istiyorsan en uygun kaynaktan tedarik edilmesinden öbür alternatif yok. TürkAkım, TANAP bunlardan birisi. Yalnızca bizim değil Avrupa’ya da sevkiyat başladı.
Hürriyet
