Avrupa Birliği’nin (AB) temelini oluşturan Maastricht Mutabakatı’nın 29’uncu yıl dönümüne; kıtayı derinden etkileyen yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını, salgınla uğraş için sonların kapatılması, aşı tedarikinde yaşanan problemler ve İngiltere’nin birlikten kopması damga vurdu.
AB’yi kuran Maastricht Muahedesi, Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya, İspanya, Hollanda, Belçika, Portekiz, Yunanistan, Danimarka, İrlanda ve Lüksemburg un yer aldığı 12 Avrupa ülkesi tarafından 7 Şubat 1992 tarihinde imzalandı.
Hollanda’nın Maastricht kentinde imzalanan muahedenin 1 Kasım 1993’te yürürlüğe girmesiyle Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) dönüşüme uğradı ve Avrupa Birliği ismini aldı.
Mutabakat, AB’nin ekonomik ve mali birlik, ortak dışişleri ve güvenlik siyaseti ile adalet ve iç işlerinde iş birliğini içeren üç temel direğini ortaya çıkaran yeni bir yapı ortaya koydu.
Taraf ülkelerin genel siyasetler alanında daha fazla iş birliği ve uyumunu sağlamayı amaçlayan mutabakat, “ulus devletlerden oluşan bir birlik”, “Avrupa vatandaşlığı” ve “ortak iktisat ve nakdî birlikten” oluşan üç ana maksatla ortaya çıktı.
Üye ülkelerin ekonomik ve mali birliği için bir plan oluşturan mutabakat, bugün Avro Bölgesi ismiyle bilinen bağımsız bir Avrupa Merkez Bankası (ECB) tarafından yönetilecek avro para ünitesinin gerekli hazırlıklarının tamamlanmasını da amaçları ortasında sıraladı.
ÜNLÜ “MAASTRİCHT KRİTERLERİ” BELİRLENDİ
Mutabakatla üye ülkelerin ekonomik ve mali birliğe katılabilmeleri için gerekli kurallar oluşturuldu. Bu çerçevede birinci kural, “toplulukta en düşük enflasyona sahip üç ülkenin yıllık enflasyon oranları ortalaması ile ilgili üye ülke enflasyon oranı ortasındaki farkın 1,5 puanı geçmemesi” olarak belirlendi.
Muahedede, “Üye ülke kamu borçlarının gayrisafi yurt içi hasılaya (GSYİH) oranı yüzde 60’ı geçmemelidir. Üye ülke bütçe açığının GSYH’ye oranı yüzde 3’ü geçmemelidir. Rastgele bir üye ülkede uygulanan uzun vadeli faiz oranları 12 aylık devir prestijiyle fiyat istikrarı alanında en iyi performans gösteren 3 ülkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmamalıdır. Son 2 yıl prestijiyle üye ülke parası öbür bir üye ülke parası karşısında devalüe edilmiş olmamalıdır.” kriterleri ortaya çıktı.
“AVRUPA VATANDAŞI” KAVRAMI
Maastricht Mutabakatı ile “Avrupa vatandaşı” kavramı da belirlendi. Muahedeyi 29 yıl evvel imzalayan 12 üye ülke vatandaşları, Avrupa vatandaşı olarak kabul edildi. Bu şahısların başka üye ülkeler ortasında özgürce seyahat ve ikamet etmesi ile Avrupa parlamentosu ve lokal seçimlerde oy kullanmaları sağlandı.
ORTAK DIŞ SİYASET MAKSADI
Maastricht Mutabakatına taraf ülkeler ortasında dış siyaset, güvenlik, adalet ve iç işlerinde iş birliğini sağlayacak siyasetlerin belirlenmesi kararlaştırıldı.
AB üyesi ülkeler ve Birliğin paydaşlık kurduğu öteki ülkelerin güvenlik güçleri ortasında, memleketler arası organize hatalar ve terörizm konusunda iş birliği ve tesirli çalışma ortamı sağlamak hedefiyle bir Avrupa Polis Teşkilatı (Europol) kurulması kararı da Maastricht Mutabakatı ile alındı.
29’UNCU YILA BURUK GİRİLİYOR
Avrupa Birliği, Maastricht Muahedesinin imzalanmasının 29. yıl dönümüne Kovid-19 tesiri altında buruk biçimde giriyor.
Birleşik Krallık üzere değerli siyasi ve ekonomik güce sahip bir üyesini geçen yıl kaybeden AB, bunun sonuçlarına yoğunlaşamadan kendisini salgının tesiri altında buldu.
Geçen 29 yılda birçok krizi atlatan AB, bu defa dünyada salgından en fazla etkilenen kıta olarak önemli sınamalarla karşı karşıya kaldı. Salgınla gayret için AB ruhunun merkezindeki “serbest dolaşımı” sonlandırmak zorunda kalan Birlik, bir yandan da aşı teminindeki zahmetlerle çaba ediyor.
AB, üye ülkelerde salgınının yaralarını sarmak için 750 milyar avroluk kurtarma programı çıkarmayı başarsa da aşı temininde ve halkın aşılanmasında İngiltere, Kanada ve ABD üzere öbür gelişmiş ülkelerin gerisinde kalmakla eleştiriliyor.
Hürriyet
