ABD Kongresi, evvelki gün dört kişinin öldüğü kanlı baskının akabinde Joe Biden’ın lider seçildiğini tescil ederken, oylama sırasında Washington’ın demokrasi koridorlarında yaşananlar hem ABD’de hem de dünyada büyük yankı uyandırdı. İşte o reaksiyonlar.
ESKİ LİDERLER TRUMP’I SUÇLADI
– Eski ABD Lideri George W. Bush, Kongre binasına yapılan saldırıyı birinci kınayan yüksek profilli Cumhuriyetçi olurken, “Seçim sonuçlarına muz cumhuriyetinde bu biçimde itiraz edilir, bizim demokratik cumhuriyetimizde değil” dedi.
– Demokrat Partili eski Lider Bill Clinton, ‘ABD Kongresi ve anayasanın gibisi görülmemiş bir atak altında olduğunu’ belirterek bunun dört yıldır süren ‘zehirleme politikalarının’ sonucu olduğunu kaydetti.
– Demokrat eski Lider Barack Obama, “Tarih, legal bir seçimin sonuçları hakkında temelsiz palavralar söylemeyi sürdüren bir liderin kışkırtmasıyla Kongre binasında yaşanan şiddeti haklı olarak, milletimiz için büyük bir onursuzluk ve utanç anı olarak hatırlayacaktır. Lakin bunu tam manasıyla bir sürpriz olarak değerlendirirsek kendimizi kandırmış oluruz” dedi.
MÜTTEFİKLER ŞAŞTI KALDI
– NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, “Washington’dan şoke edici manzaralar. Demokratik seçim sonuçlarına hürmet gösterilmeli” açıklamasını yaptı.
– Almanya Başbakanı Angela Merkel, “Demokrasinin temel kuralı, seçimlerde kazanan ve kaybedenlerin olması. Kazananın demokrasi olması için, her iki tarafın da nezaket ve sorumlulukla kendilerine düşen rolleri oynamaları gerekir” diyerek Trump’ın yenilgiyi kabul etmemesinin olanlara yer hazırladığını kaydetti.
– Almanya Başbakan Yardımcısı Olaf Scholz, “İktidarın barışçıl halde el değiştirmesi her demokrasinin mihenk taşıdır. Bu ABD’nin dünyaya öğrettiği derstir. Trump’ın bunu şiddet ve yıkımla berhava etmesi onursuzluktur” dedi.
– Fransa Cumhurbaşkanı Macron, “Washington’da olanlar mutlaka Amerika değildir. Biz demokrasilerimizin gücüne inanırız, Amerikan demokrasisinin gücüne inanırız” diye konuştu.
– İngiltere Başbakanı Boris Johnson, “ABD Kongresi’nde utandırıcı imgeler. İktidarın barışçıl ve nizamlı bir formda el değiştirmesi önemli” yorumunda bulundu.
– Norveç Başbakanı Erna Solberg, “Demokrasilerde kaybedenin, iktidarın barışçıl halde el değiştirmesine katkıda bulunması gerekir” dedi.
ROLLER DEĞİŞTİ: ARTIK ONLAR ABD’Yİ ELEŞTİRDİ
Washington’da darbe ya da içsavaşı andıran imgelerin yaşanması ABD’nin insan hakları ve demokrasi ihlalleri nedeniyle eleştirdiği ülkelerde alaycı yorumlara neden oldu.
– Rusya Senatosu Dış Bağlantılar Komitesi Lideri Konstantin Kosaçyov, “Kaybeden tarafın kazanan tarafı hile yapmakla suçlamak için kâfi münasebeti var. Amerikan demokrasisi topallıyor” görüşünü lisana getirdi.
– İran Cumhurbaşkanı Hasan Manevî, baskının her şeyden evvel Batı demokrasilerinin ne kadar zayıf ve kırılgan olduğunu gösterdiğini tez ederek, “Bilim ve endüstride ilerlemeye karşın tabanın popülizme ne kadar elverişli olduğunu gördük. Umarım dünya ve Beyaz Saray’ın yeni kiracısı bundan ders çıkarır” dedi.
– Çin devlet gazetesi Küresel Times, 2019 yılında Hong Konglu protestocuların meclise yaptığı baskının fotoğraflarıyla Washington’ı kıyaslayan imajlar yayınladı. Gazete, ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’yi etiketleyerek “Pelosi bir vakitler Hong Kong’daki isyanları ‘izlemesi hoş görüntüler’ diye tanımlamıştı. Bakalım Kongre’deki son gelişmeler için de birebir şeyi söyleyecek mi” diye sordu.
– Iraklı milletveki Hakim el-Zamili, “ABD’yi dünya, başarılı bir demokrasi modeli olarak bilirdi, fakat şahit olduklarımız kaos, Kongre üyelerine atak ve yağmalama. Üçüncü dünya ülkeleri gibi!” yorumunu yaptı.
BIDEN LİDER, TRUMP PES ETTİ
ABD Kongresi’ne evvelki gün düzenlenen baskında can kaybı dörde yükseldi. Hareketçilerin binadan çıkarılması sonrasında oturuma devam eden Kongre, Joe Biden’ın lider seçildiğini teyit etti.
KANLI BİLANÇO: 3 Kasım’daki seçim sonuçlarını bir türlü kabul edemeyen ve öfkeli destekçilerini seçim sonuçları hakkında yanlış bilgilendiren ABD Lideri Donald Trump’ın misyonda kalma ısrarı, ABD Kongresi’ni tarihinde eşi gibisi görülmemiş bir kanlı bilanço ile karşı karşıya bıraktı. Kongre’nin evvelki gün Trump destekçileri tarafından basılmasıyla yaşanan olaylarda hayatını kaybedenlerin sayısı, ikisi bayan olmak üzere, 4’e yükseldi. Olaylarda 56 polis memurunun yaralandığı, 68 kişinin gözaltına alındığı açıklandı. İşgal sırasında Kongre’nin alt ve üst kanatları, 3 Kasım seçimleri sonrasında 14 Aralık’ta toplanan Seçiciler Kurulu’nun kazananın Joe Biden olduğu tarafındaki kararını tasdik etmek üzere toplanmıştı.
Muhabirimiz Razi Canikligil’e nazaran dün Washington güne sakin başladı. Evvelki günün tersine Kongre’nin önü boştu.
TRUMP HAVLU ATTI: Polisin göstericileri Kongre binasından çıkarması üzerine vekil ve senatörler oylamaya geri döndü. Oturuma, ABD Lideri Trump’ın oylamayı reddetmesini istediği Lider Yardımcısı Mike Pence başkanlık etti. Ve Kongre sonunda Joe Biden’ın zaferini tescil etti. 3 Kasım seçimlerine nazaran Biden’ın Seçiciler Kurulu’nda 306 delegeye ulaşarak 232 delegede kalan Trump’ı yendiği resmiyet kazanmış oldu. Bu oylama sonrasında açıklama yapan Trump, seçim sonuçlarını kabul etmediğini yinelese de “20 Ocak’ta tertipli bir geçiş olacak” diyerek iktidar zamanına yeşil ışık yaktı.
BIDEN’A TAM DENETİM: Joe Biden’a bir iyi haber de Georgia’dan geldi. Georgia eyaletinde Senato’nun iki sandalyesi için yapılan ikinci çeşit seçimleri Demokrat adaylar kazandı. Böylelikle, Cumhuriyetçilerin sandalye sayısında 50’ye 48 üstün olduğu Senato’da dengeyi sağlayan Demokratlar, ‘Senato Başkanı’ sıfatı da olan seçilmiş Lider Yardımcısı Kamala Harris’in vazifeye başlamasıyla çoğunluğu ele geçirmiş olacak. Böylede 10 yıl ortadan sonra hem başkanlık, hem de Kongre’nin tamamı Demokratlara geçmiş oluyor.
BAŞKAN’A TOPLUMSAL MEDYA PÜRÜZÜ
Seçimlerde hile yapıldığı konusunda ısrarcı olan Trump’a toplumsal medya şirketlerinden engelleme geldi. Twitter, baskın sırasındaki iletilerini sildiği Trump’a 12 saat, Facebook ve Instagram ise süresiz paylaşım manisi koydu.
BAŞKENTTE ARKA ARDA İSTİFALAR
Kongre olaylarının akabinde Beyaz Saray Sözcü Yardımcısı Sarah Matthews, Beyaz Saray Toplumsal İşler Müdürü Rickie Niceta ve Melania Trump’ın Özel Kalem Müdürü Stephanie Grisham istifa ettiğini açıkladı. İlerleyen saatlerde bir istifa haberi de kabineden geldi. ABD Ulaştırma Bakanı Elaine Chao, vazifeden ayrılacağını duyurdu.
KONGRE ÜYELERİ: TRUMP MİSYONDAN ALINMALI
Başkentte yaşananların akabinde Trump’ın 20 Ocak beklenmeden misyondan azledilmesi tartışılıyor. Önde gelen Demokratlar, anayasanın 25’inci hususunun işletilerek Trump’ın vazifeden alınmasını istedi. Senato Azınlık Önderi Demokrat Chuck Schumer, “Kongre, Trump’ı azletmek için toplanmalıdır” dedi. Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi de 25’inci unsurun işletilmesi gerektiğini söyledi, aksi takdirde azil süreci başlatacaklarını belirtti. Temsilciler Meclisi üyesi Adam Kinzinger, “Başkan Amerikalıları koruyamadığı üzere ayaklanmaları da teşvik ediyor” diyerek azil davetlerine dayanak veren birinci Cumhuriyetçi isim oldu. New York Times ve Washington Post gazetelerinin başyazılarında da tıpkı davet yer aldı, Trump’ın ‘demokrasi için tehdit olduğu’ değerlendirmesi yapıldı. Trump’ın eski Adalet Bakanı William Barr da, ABD Başkanı’nı ‘makamına ve destekçilerine ihanetle’ suçladı.
25’İNCİ UNSUR NEDİR?
ABD Anayasası’nın 25’inci unsuruna nazaran, Lider Yardımcısı ve kabine üyelerinin birçoklarının, Başkan’ın misyonunu yerine getiremediği bildiriminde bulunması halinde, Lider Yardımcısı misyonu devralıyor. Sürece Başkan’ın itirazı halinde ise Temsilciler Meclisi ve Senato’da üçte iki çoğunluğun onayı aranıyor.
BEYAZ SARAY: ŞİDDETİ REDDEDİYORUZ
Dün Beyaz Saray, başkentte yaşanan şiddet olaylarını reddettikleri tarafında açıklama yaptı. Sözcü Kayleigh McEnany, soru almadığı iki dakikalık kısa açıklamasına hayatını kaybedenler için yas tuttuklarını belirterek başladıktan sonra, “Bizce güvenlik güçleri gerçek Amerikan kahramanları. Bir küme şiddet yanlısının, sesini duyurmak için toplanan binlerce insanın barışçıl gösterisini baltaladığını gördük. Kongre’yi işgal eden bu şahıslar, bu idarenin savunduğu her şeyin karşıtı” dedi. McEnany, tüm Beyaz Saray çalışanının, iktidarın tertipli biçimde evresini garanti altına almak için çalıştığını da belirtti. Bu ortada baskına ait yargı sürecine dair Amerikan basınına bilgi veren kaynaklar Trump’ın rolünün, isyana teşvik dahil, soruşturulacağını aktardı.
BASKIN NİÇİN ENGELLENEMEDİ?
Trump yandaşlarının Kongre binasını işgalinde güvenlik güçlerinin yetersiz kalması tartışma yarattı. Hareketçilerin binayı işgal etmesi, camları kırması ve etrafa ziyan vermesi karşısında polisin zayıf müdahalesi reaksiyon çekti. Bu yumuşak hal, siyah George Floyd’un polis tarafından öldürülmesi üzerine başlayan Black Lives Matter (BLM/Siyah Hayatlar Değerlidir) protestolarıyla kıyaslandı. BLM şovlarında güvenlik güçlerinin kalabalığı dağıtmak için ağır olarak biber gazı ve cop kullandığına dikkat çekildi. Dün, Joe Biden da bu gerçeğe “Siyah göstericilere farklı muamele olurdu” kelamlarıyla işaret etti, olaylara karışanların ‘protestocu değil, terörist’ olduğu yorumunu yaptı. Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi ise Kongre’nin güvenliğinden sorumlu polis müdürünü istifaya çağırdı. Bu ortada, başkentte inanılmaz hal durumu 21 Ocak saat 15.00’e kadar uzatıldı.
AKSİYONDA ÖLEN BAYAN ORDUDA VAZİFE ALMIŞ
Kongre baskınında ağır yaralanarak hastaneye kaldırılan lakin kısa mühlet içinde ömrünü yitiren bayan göstericinin kimliği muhakkak oldu. 35 yaşındaki Ashli Babbitt’in, 14 yıl hava kuvvetlerinde çalıştığı, yurtdışı misyonlarda de bulunduğu ortaya çıktı. Amerikan basınına konuşan kocası Aaron Babbitt, etrafındaki herkesin eşi Ashli’yi bir ‘vatansever’ olarak tanıdığını söyledi. Lider Donald Trump’ın ateşli savunucularından olan Babbitt, aksiyonlara katılmak için California’nın San Diego kentinden Washington’a gelmiş. Babbitt olaylardan yalnızca bir gün evvel, “Hiçbir şey bizi durduramaz. Deneyebilirler, deneyebilirler. Fakat fırtına burada. 24 saatten az bir müddet sonra da DC’ye (Washington) geliyor. Karanlıktan ışığa” diye tweet atmış. Evvelki gün, camları kırılan bir pencereden Kongre binasına girmeye çalışan Babbitt, sivil bir polis memuru tarafından vurulmuştu.
KİMLİK TESPİTİ YAPILIYOR
Kongre baskını sırasında elinde mızrağı, üzerinde kürk ve boynuzlu kostümüyle dikkat çeken kişinin, çok sağcı QAnon üyesi Jake Angeli (32) olduğu, Trump mitinglerinde etkin misyon aldığı belirlendi.
Kürsüyü kucaklayıp götüren kişinin ise Florida’dan beş çocuk babası Adam Johnson (36) olduğu anlaşıldı. Polis, hareketçilerin fotoğraflarını paylaşarak kimlik tespiti için yardım istedi, 1000 dolar ödül vaat etti.
Hürriyet
