Burdur’un Ağlasun ilçesine bağlı Sagalassos Antik Kenti’nde o denli bir miras var ki, günümüze kadar en iyi formda korunarak gelen tek örnek. O periyodun seramikte usta üretici pozisyonunda olan Sagalososluların antik kenti; 1900’lü yıllarda keşfedilmiş. Büyük sarsıntılar görüp kent yıkılıp yine inşa edilince çeşmenin ayakta kalan seçkin yapı olduğu fark edilerek kenti yine ayağa kaldırma çalışmaları başlamış.
Sagalassos, antik devirde ‘Pisidia’ olarak bilinen bölgede kurulmuş. Dağlık bir bölgenin çabucak yanındaki yere konuşlanmış. Yerleşim izleri tam 12 bin yıl öncesini gösteriyor. Düşündükçe insanın tüyleri ürperiyor. Şu an bastığım topraklarda 12 bin yıl öncesinde birilerinin yaşamış olması ne heyecan verici.
Kentin dağların yamaçlarına kurulması, su pınarlarının çok olması, bölgenin bol yağış alması, karların eriyip vakit içinde bu seramiklerin ortasından sızması Antoninler Çeşmesi’nin oluşmasına vesile olmuş. Suya güçlü seramikle çeşmenin etrafını çeviren antik kentliler çeşmenin yüzyıllar uzunluğu ziyan görmeden günümüze gelmesini sağlamış. 3 binden fazla taşın bir ortaya gelmesiyle 400 blok oluşturmuşlar. O vaktin teknolojisiyle 1700 rakımda olan bu kente bu devasa çeşmeyi kurmak oldukça güç olmuş olmalı.
Çeşmenin en değişik özelliği, antik periyottan beri hâlâ etkin olarak çalışan dünyadaki üç örnekten biri olması. Biri Yunanistan’da başka ikisi Sagalassos’ta… Biri Antoninler Çeşmesi, başkası tekrar Sagalassos içindeki Helenistik devir çeşmesi, kentin alt agorasında yer alıyor. Ne şanslıyız ki ikisi de bizim ülkemizde. Tıpkı yerde birebir antik kent içinde… Gitmişken ikisini de görebiliyorsunuz. Suyunu da içebiliyorsunuz. Tadı hayli tatlı. Sıcak yaz aylarında gittiyseniz serinlemek için cennetten gelen bir şifalı su üzere geliyor serinliği.
Efsaneye nazaran bu antik çeşmeden su içen aşık oluyor. Mitolojide aşkı, hoşluğu ve şarabı çağrıştıran Dionysos heykelinin çeşmenin başında olması bu halde bir algı oluşturmuş. Günümüze de aşk çeşmesi olarak gelmiş. Roma’daki ‘Aşk Çeşmesi’nden daha eski ve daha ihtişamlı olması ikinci ‘Aşk Çeşmesi olabilir mi?’ sorularını akıllara getiriyor. Alternatif turizm pazarları yaratmak ve ülkemize daha fazla turist çekebilmek için denenmeli diye düşünüyorum.
Tarih olarak bakıldığında daha eski oluşu aslında birinci aşk çeşmesinin Türkiye’de olduğunu tescilliyor. Üstelik milyonlarca yıldır etkin akan bir çeşmeden bahsediyoruz. Buradan yola çıkıp elimizdeki bu yegane kültür mirasını dünyaya tanıtmak için çok hoş fırsatımız var aslında.
Ayrıyeten 2009 yılında UNESCO Süreksiz Dünya Mirasları Listesi’ne girmiş. Burayı anlayarak gezmek için öncesinde Burdur Arkeoloji müzesini gezmenizi öneririm. Sagalassos’un bir başka özelliği tekrar öbür bir ülkeyle özdeşiyor, Machu Picchu… İnkaların antik kentiyle bizim antik kentimiz. Onların 400 yıllık Machu Pichu’su varsa bizim de izleri 12 bin yıl öncesine dayanan Sagalasos’umuz var. Kimilerinin ilgisi daha çok sit alanlarını yağmalayıp buraları imara açıp satışa çıkarmak olsa da biz tarihimize, kültür miraslarımıza sahip çıkan birer kültür elçisi olacağız ve bu turistik cazibelerimizi gelecek jenerasyonlara aktaracağız.
Arkeolojik açıdan büyük bir potansiyele sahip Sagalassos ve Antoninler Çeşmesi.
Buralar hala bakirken gelip görülmeli.
Giriş fiyatı 2021 yılı için 14, müze kart alırsanız 60 lira ve yıl uzunluğu da kullanabilme avantajınız var.
Tahminen bir lavanta tarlası dönüşünde,
Tahminen de Salda gölü kamp dönüşünde,
Ne formda olursa olsun bir formda rotanızı çevirin Sagalassos’a ve Antoninler Çeşmesi’ne…
Hürriyet
