Türkiye, 2003 yılından bu yana endüstriden finansa, güçten ulaşıma, madencilikten perakendeye pek çok alanda 165 milyar dolarlık direkt yabancı yatırım çekerken, Hollanda, ABD ve İngiltere toplam yatırımların 3’te birini gerçekleştirdi.
Türkiye, coğrafik pozisyonu ve strateji değerinin yanı sıra milletlerarası yatırımcılara uzun vadede sunduğu cazip imkanlarla dünyanın her bölgesinden direkt sermaye yatırımı çeken ülke pozisyonunu pekiştirdi. 2000’li yıllara kadar milyon dolarlar düzeylerinde gerçekleşen direkt yabancı yatırımlar, bu yıldan itibaren süratli bir artış sürecine girdi.
Endüstriden finansa, güçten ulaşıma, madencilikten perakendeye kadar pek çok alanda yabancı yatırımcı çeken Türkiye, Avrupa ve Orta Doğu pazarlarına yakınlığı ile de yatırımcılar için tercih edilen ülkelerin başında geldi.
AA muhabirinin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) bilgilerinden derlediği bilgiye nazaran yaklaşık 18 yılda yurt dışında yerleşik şahısların Türkiye’deki direkt yatırımları 164,6 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. 2007 yılında 19,1 milyar dolarla tarihin en yüksek direkt yabancı yatırımı çekildi.
Türkiye’ye en fazla yatırım Avrupa’dan gelirken, yıllar prestijiyle bu bölgeden gelen yatırımların toplam yatırımlar içindeki hissesi yüzde 60 ile 87 ortasında değişti. 18 yıllık devirde Avrupa’dan 120,1 milyar dolar, Asya’dan 29 milyar dolar, Amerika’dan 14,3 milyar dolar yatırım geldi.
HOLLANDA YATIRIMDA BİRİNCİ SIRADA
Türkiye’nin en büyük yatırım ortağı pozisyonundaki Hollanda, son 18 yılda liman ve lojistik, gayrimenkul ve inşaat, tarım, havacılık, besin, elektronik, otomotiv yan sanayi, sıhhat turizmi üzere alanlarda yatırım yaptı.
Hollanda kelam konusu devirde Türkiye’de 26,2 milyar dolarlık yatırımda bulundu. Toplam yatırımların yüzde 16’sını tek başına yapan Hollanda, 2004, 2006, 2007, 2014, 2016, 2017, 2018 ve 2019’da Türkiye’ye en fazla yatırım yapan ülke oldu. Geçen yıl Türkiye’ye 1,2 milyar dolarlık yatırım yapan Hollanda, bu yılın 9 ayında 396 milyon dolarlık yatırım sağladı.
DİREKT YATIRIMLARIN YÜZDE 15’İ ABD VE İNGİLTERE’DEN
ABD, Hollanda’nın akabinde Türkiye’de en fazla yatırım yapan ikinci ülke oldu. ABD, finans, besin, teknoloji üzere pek çok alanlarda 18 yıllık devirde Türkiye’ye 12,9 milyar dolarlık direkt yatırım yaptı. ABD, Türkiye’ye en büyük yatırımını 2007 yılında bankacılık alanında gerçekleştirdi. 2007 yılında Türkiye’ye toplam 4,2 milyar dolarlık yatırım yapan ABD, sonraki yıllarda da yatırımlarını kademeli olarak artırdı. ABD, 2007, 2011, 2015 ve 2020 yıllarında Türkiye’ye en çok yatırım yapan birinci 5 ülke ortasında yerini aldı. Toplam yatırımlar içinde ABD’nin hissesi yüzde 7,8 oldu.
Türkiye’ye en fazla yatırım yapan 3. ülke İngiltere oldu. İngiltere, Türkiye’ye 18 yıl boyunca 11,6 milyar dolarlık yatırım yaptı. İngiltere, 2012 yılında 2 milyar dolarla Türkiye’ye en fazla yatırım yapan ülke oldu. İngiltere, Türkiye’de en çok altyapı, güç, besin, turizm, finans ve telekomünikasyon alanlarında yatırım yaptı. Son 18 yılda Türkiye’ye en fazla yatırım yapan birinci beş ülke ortasında 11 kere yer alan İngiltere’nin, toplam yatırımlar içindeki hissesi yüzde 7,1 olarak kayıtlara geçti.
ABD ve İngiltere, 18 yılda 24,5 milyar dolarla tüm yatırımların yüzde 15’ini birlikte gerçekleştirdi
AVUSTURYA ÜÇ YIL ÜST ÜSTE EN ÇOK YATIRIM YAPAN ÜLKE OLDU
Avusturya, 2006 yılından itibaren Türkiye’deki yatırımlarını artırarak, 2009, 2010 ve 2011 yıllarında Türkiye’ye en fazla yatırım yapan ülke pozisyonuna yükseldi. Yatırımlarını bilhassa toptan ve perakende ticaret ve güç dallarında ağırlaştıran Avusturya, 2009’da 1 milyar dolar, 2010’da 1,6 milyar dolar ve 2011’de 2,4 milyar dolar yatırım yaptı.
18 yıllık süreçte Türkiye’de toplamda 10,6 milyar dolarlık yatırımla Avusturya, en çok yatırım yapan ülkeler ortasında 4. sırada yer aldı.
ALMANYA, TÜRKİYE YATIRIMDA 5. SIRADA
Ekonomik ve siyasi alanda esaslı geçmişi olan Türkiye ve Almanya ortasında direkt yatırım açısından da son 18 yılda uzaklıklar alındı. Otomotiv, sanayi, güç, petrokimya ve daha birçok alanda yatırım yapan Alman şirketleri, bölgesel merkez olarak Türkiye’yi tercih etti.
Son 18 yılda 10,1 milyar dolarlık yatırım yaparak 5. sırada yer alan Almanya, 2 milyar dolarla 2013 yılında Türkiye’ye en fazla yatırım yapan ülke oldu.
YATIRIMDA ÖNE ÇIKAN ÜLKELER
Türkiye’ye en fazla yatırım yapan birinci on ülke ortasında Lüksemburg, İspanya, Belçika, Fransa ve Azerbaycan yer alıyor. Bu ülkeler, bankacılık, sigorta, güç, otomotiv, petrokimya, besin üzere pek çok alanda yatırım gerçekleştirdi. Fransa 2005, Lüksemburg 2008 ve İspanya 2015 yıllarında Türkiye’ye en fazla yatırım yapan ülke oldu. İtalya, 9 aylık devirde 966 milyon dolarla en fazla yatırım yapan ülke pozisyonunda yer aldı.
Bu beş ülkenin 18 yılda Türkiye’deki toplam yatırım büyüklüğü 42,3 milyar dolara ulaştı.
KÖRFEZ ÜLKELERİNİN YATIRIMI
Körfez ülkelerinin Türkiye’de endüstriden finansa, perakendeden medyaya kadar birçok alanda yatırımı bulunuyor. Son 18 yılda Körfez ülkelerinin Türkiye’ye yatırımı 11,4 milyar dolar oldu. En yüksek yatırımlar 2005, 2006 ve 2008 yıllarında yapıldı. Bu yıllarda sırasıyla 1,7 milyar dolar, 1,8 milyar dolar ve 2 milyar dolar yatırım gerçekleştirildi.
Bu ülkeler ortasında Türkiye’ye en fazla yatırımı 4,3 milyar dolarla Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) yaptı. Körfez ülkeleri ortasında Katar 2,7 milyar dolarla sıralamada ikinci olsa da yatırım yapan tüm ülkeler ortasında 17. oldu.
Körfez ülkeleri ortasında 3. sırada 2 milyar dolarla Suudi Arabistan ve 4. sırada 1,9 milyar dolarla Kuveyt yerini aldı.
SON 5 YILDA GELEN YATIRIM 30 MİLYAR DOLARI AŞTI
Türkiye’ye son 5 yıllık periyotta gelen direkt yabancı yatırım 31,9 milyar dolar oldu. En fazla yatırımı yapan ülke 5,2 milyar dolarla Hollanda olurken, bu ülkeyi 3,1 milyar dolarla İngiltere, 2,7 milyar dolarla Azerbaycan, 2,2 milyar dolarla İspanya ve 2,1 milyar dolarla ABD takip etti.
Kelam konusu periyotta yatırımların yüzde 65’i Avrupa’dan ve yüzde 26’sı Asya’dan geldi. Körfez ülkelerinden gelen yatırım fiyatı 2,2 milyar dolar oldu.
EN FAZLA YATIRIM FİNANS KESİMİNE
Yabancı yatırımcılar 18 yıllık devirde 54,2 milyar dolarlık yatırımla finans ve sigorta bölümüne yaptı. Güç bölümüne 18,1 milyar dolar, bilişim ve bağlantıya 14,4 milyar dolar, toptan ve perakende ticarete 11,1 milyar dolar ve besin kesimine 9,3 milyar dolar yatırım yapan yabancı yatırımcılar, madencilik alanında da 3,5 milyar dolarlık yatırım gerçekleştirdi.
Böylelikle kelam konusu periyotta toplam yatırımların yüzde 33’ü finans bölümüne, yüzde 11’i güç alanına, yüzde 9’u bilişim ve bağlantı dalına, yüzde 7’si toptan ve perakende ticaret ve yüzde 6’sı besin dalına yapıldı.
Hürriyet
