Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Dağlık Karabağ meselesinin tahlili için Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Minsk Kümesi eş liderlerinin Cenevre’de görüşmesine ait, “Yalnızca ateşkes daveti yapıyorlarsa, bu son 30 yılda olanların tekrarından öteki bir şey olmayacak. İşgali sona erdirmek için ayrıntılı bir plan içermiyorsa başarısız olacağı neredeyse katidir.” dedi.
Sözcü Kalın, Katar merkezli Al Jazeera English televizyonunda gündeme ait soruları yanıtladı.
Dağlık Karabağ sıkıntısına ait “Türkiye neden bu krize diplomatik bir tahlil istemiyor?” sorusuna Kalın, diplomatik tahlili desteklediklerini belirterek, AGİT Minsk Grubu’nu, “mevcut çatışmaları sona erdirmek için belli yönergelere sahip” ve bilhassa “Azerbaycan topraklarının Ermenistan tarafından işgalini sona erdirmenin bir yolunu bulmaya yönelik”, harekete geçirilebilir yeni bir teklifle fiilen bir takvim oluşturmaya çağırdıklarını söyledi.
Kalın, AGİT Minsk Kümesi’nin Güney Kafkasya’daki bu probleme son vermek için aslında “çok az şey” yaptığını lisana getirerek, Azerbaycanlıların da talep ettiği şeyin, yeni bir yol haritası bulmak olduğuna dikkati çekti. Kalın, “Ateşkese evet, fakat ateşkes sürdürülebilir olmalı ve bunu sürdürülebilir kılacak tek şey, Azerbaycan topraklarındaki Ermeni işgalini sona erdirmekten bahsetmektir.” sözünü kullandı.
Dağlık Karabağ’ın Birleşmiş Milletler (BM) kararlarına göre Azerbaycan toprağı olduğunu vurgulayan Kalın, “Diplomatik tahlile evet ancak bunun Ermenistan’ın Dağlık Karabağ’ı işgaline son verecek bir takvim ve yol haritası ile birlikte gelmesi gerekiyor.” dedi.
“YALNIZCA ATEŞKES DAVETI YAPIYORLARSA, BU SON 30 YILDA OLANLARIN TEKRARINDAN ÖTEKI BİR ŞEY OLMAYACAK”
“O halde Cenevre’ye giden Fransız-Rus ve ABD temsilcilerinin bir yol haritasını çıkarmaya başlama eforlarını destekliyor musunuz?” sorusuna Kalın, “Yalnızca ateşkes daveti yapıyorlarsa, bu son 30 yılda olanların tekrarından öbür bir şey olmayacak. İşgali sona erdirmek için ayrıntılı bir plan içermiyorsa başarısız olacağı neredeyse nihaidir.” cevabını verdi.
Sözcü Kalın, Ermenistan’ın Azerbaycan’ın bu kısmını işgal ettiği 1990’larda bir milyondan fazla Azerbaycanlının Dağlık Karabağ’dan kaçmak zorunda kaldığına dikkati çekerek, bu çatışmaların sona ermesini istediklerini ve sivillerin yahut diğerlerinin ziyan görmesini istemediklerine işaret etti.
Güney Kafkasya’daki tüm “insanlığın acılarına”, “kavgalarına” ve bu çatışmaya bir son vermek istediklerini aktaran Kalın, “Ama Minsk Kümesi inandırıcı olacaksa ve bu noktada bu çatışmayı sona erdirmek için rastgele bir siyasi ve ahlaki otorite talep edecekse, işgali sona erdirmek için de önemli bir çalışma başlatması gerekir.” değerlendirmesini yaptı.
“AZERBAYCAN TOPRAKLARININ BU İŞGALİNİN SONA ERMESİNİ GÖRMEK İSTERİZ”
Kalın, “Burada Türkiye’nin rolü nedir, neden Türkiye bu çatışmada tam olarak bu kadar güçlü bir durum alıyor?” sorusuna, “İki nedenden ötürü.” karşılığını verdi.
Sözcü Kalın, öncelikle Güney Kafkasya’da yaşananların Türkiye’yi direkt ilgilendirdiğini ve Türkiye’nin hudutlarını, bölgesini Azerbaycan, Gürcistan ve daha büyük Kafkas bölgesi ile bağlarını etkilediğini söyledi.
Öte yandan, Türkiye’nin Azerbaycan ile çok özel ilgileri olduğunu aktaran Kalın, “Kendimize ‘Bir millet iki devlet’ diyoruz. Azerbaycan ile öteki birçok kültürel, ekonomik, siyasi, diplomatik mutabakatlara ek olarak uzun müddettir devam eden bir askeri muahedemiz var. Azerbaycan topraklarının bu işgalinin sona ermesini görmek isteriz.” sözünü kullandı.
Ermeni vatandaşlarının onlarca yıldır Dağlık Karabağ bölgesinde yaşadığının belirtilmesi üzerine ise Kalın, Ermeni nüfusunun Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) altında Azerbaycanlılarla birlikte orada yaşadıklarının bir gerçek olduğunu söyledi.
Kalın, Azerbaycanlıların, Dağlık Karabağ özgürlüğüne kavuştuktan sonra, başka vatandaşlar üzere orada yaşayan Ermenilerin de haklarına, din, kültür ve kimlik üzere özgürlüklerine sahip olacaklarını daima söylediklerine dikkati çekti.
Sözcü Kalın, bütün BM kararlarına nazaran Ermenistan’ın Dağlık Karabağ’ı, tıpkı İsrail’in Filistin topraklarını işgal ettiği üzere işgal ettiğini belirterek, bunun türel ya da siyasi bir tartışmasının olamayacağını lisana getirdi.
“GEÇMİŞTE ERMENİ İŞGALİNDEN EVVEL AZERBAYCANLILAR VE ERMENİLER BİR ORTADA YAŞIYORLARDI”
“Türkiye, Ermeniler Dağlık Karabağ bölgesini terk edene kadar, Ermeniler onlarca yıldır orada yaşayan vatandaşlarını büsbütün geri çekene kadar bu işin içinde kalacak mı? Türkiye ne oluncaya kadar bu gayrete devam edecek?” sorusuna Kalın, “Hiç kimse sivil Ermenilere Dağlık Karabağ’ı terk etme daveti yapmadı.” cevabını verdi.
Dağlık Karabağ özgürleştikten sonra orada uzun yıllardır yaşamaları nedeniyle Ermenilerin orada kalma haklarına sahip olacağını aktaran Kalın, “Dediğim üzere geçmişte Ermeni işgalinden evvel Azerbaycanlılar ve Ermeniler bir ortada yaşıyorlardı. Lakin Ermeni işgalinden sonra bir milyondan fazla Azerbaycanlının Dağlık Karabağ’dan kaçmak zorunda kaldığını ve hatırladığım kadarıyla son 30 yılda yaklaşık 40 bin kişinin öldüğünü unutmayalım.” değerlendirmesinde bulundu.
Sözcü Kalın, bölgedeki barış ya da ateşkesin sürdürülebilir olması için “işgali sona erdirecek” bir plana dayanması gerektiğini ve bu sorunu çözmenin tek yolunun bu olacağı vurgusunu yineledi.
Hürriyet
