![](https://miohaber.com/wp-content/uploads/2020/10/son-dakika-merkez-bankasindan-enflasyon-aciklamasi-0-MwLIUNrl.jpg)
![](https://miohaber.com/wp-content/uploads/2020/10/son-dakika-merkez-bankasindan-enflasyon-aciklamasi-0-MwLIUNrl.jpg)
TCMB tarafından yayınlanan Eylül ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu’nda şöyle denildi:
“Tüketici fiyatları Eylül ayında yüzde 0,97 oranında artmış, yıllık enflasyon yataya yakın seyrederek yüzde 11,75 olmuştur. Yıllık enflasyon, temel mal ve besin kümelerinde artmış, güç ve hizmet kümelerinde ise gerilemiştir. Temel mal kümesindeki artışta sağlam tüketim malları öne çıkarken, besin kümesinde hem işlenmemiş hem de işlenmiş besin tesirli olmuştur. Güç yıllık enflasyonu doğalgaz fiyatları kaynaklı yüksek baz tesiriyle gerilerken, hizmet enflasyonu yavaşlamıştır. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonu artmış, eğilimleri bir ölçü azalmıştır.
Değerlendirmeler
Eylül ayında tüketici fiyatları yüzde 0,97 oranında artmış ve yıllık enflasyon yüzde 11,75 olmuştur.
Bu devirde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,39 ve 0,29 puan artarak yüzde 11,57 ve yüzde 11,32 olarak gerçekleşmiştir.
Alt kümelerin yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir evvelki aya nazaran temel mal ve besin kümelerinin katkıları sırasıyla 0,43 ve 0,28 puan artmış, güç, hizmet ve alkol-tütün-altın kümelerinin katkıları ise sırasıyla 0,33, 0,26 ve 0,14 puan azalmıştır. Mevsimsellikten arındırılmış datalarla üç aylık ortalamalara nazaran B ve C göstergelerinin eğilimleri bir ölçü azalmıştır. Bu periyotta, enflasyon eğilimi temel mal kümesinde yüksek seyretmeye devam ederken, hizmet kümesinde gerilemiştir.
Hizmet fiyatları Eylül ayında yüzde 0,58 oranında artmış, küme yıllık enflasyonu 0,99 puan düşüşle yüzde 10,84’e gerilemiştir. Yıllık enflasyon ulaştırma hizmetlerinde bariz olmak üzere lokanta-otel ve kira kümelerinde gerilerken, haberleşme ve öbür hizmetlerde yükselmiştir. Ulaştırma hizmetlerinde yıllık enflasyon baz tesiriyle kıymetli ölçüde gerilemiş, aylık fiyat düşüşünde şehirlerarası otobüs fiyatı (yüzde -6,31) belirleyici olmuştur. Lokanta-otel kümesinde bu periyotta yemek hizmetleri fiyatları yüzde 0,83 oranında yükselmiş, konaklama fiyatlarındaki artış yüzde 0,12 ile sonlu kalmıştır. Öteki hizmetler kümesinde kura hassas olan ferdî ulaştırma araçlarının bakım ve tamiri ile dişçilik fiyatı fiyatlarında artış gözlenirken, eğitim hizmetlerinde uygulamaya konulan KDV indirimi fiyatlara olumlu yansımıştır.
Temel mal kümesi enflasyonu Eylül ayında 1,66 puan artışla yüzde 11,68 olmuştur. Bu devirde yıllık enflasyon sağlam mal ve öbür temel mallarda yükselirken giyim ve ayakkabı kümesinde gerilemiştir. Küme enflasyonundaki artışın sürükleyicisi güçlü mallar olmuş bu artışta döviz kuru gelişmeleri ve talep şartları belirleyici olmuştur. Altın hariç güçlü mallarda fiyat artışları alt kalemler genelinde hızlanarak devam etmiş (aylık yüzde 3,70), bu gelişmede beyaz eşya (yüzde 7,14), araba (yüzde 4,11) ve mobilya (yüzde 3,30) kümeleri öne çıkmıştır. Araba fiyatlarındaki artışta matrah ve ÖTV değişikliklerinin de tesirli olduğu kıymetlendirilmektedir. Giyim ve ayakkabı kümesinde fiyatlar mevsimsel ortalamalara kıyasla hayli zayıf bir seyir izleyerek yataya yakın seyretmiş, yıllık enflasyon yüzde 6,79’a gerilemiştir. Bu periyotta, başka temel mal kümesi fiyatları birikimli döviz kuru tesirlerine bağlı olarak yüzde 1,54 artmıştır. Güç kümesi fiyatları Eylül ayında yüzde 0,50 oranında artmıştır.
Bu periyotta tüpgaz, şebeke suyu ve akaryakıt fiyatlarındaki artışlar öne çıkmıştır. Küme yıllık enflasyonu doğalgaz fiyatlarındaki yüksek baz tesiriyle 2,82 puan azalarak yüzde 6,77 olmuştur. Ekim ayından itibaren geçerli olmak üzere hanehalkı, sanayi ve ticarethaneler tarafından kullanılan elektrik fiyatlarında yapılan artışın önümüzdeki periyotta küme enflasyonunu üst taraflı etkileyeceği kıymetlendirilmektedir.
Besin ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Eylül ayında 1,44 puan artarak yüzde 14,95’e yükselmiştir. Yıllık enflasyonu 2,11 puan artışla yüzde 17,47’ye yükselen işlenmemiş besin kümesi bu gelişmede daha belirleyici olurken, işlenmiş besin yıllık enflasyonu 0,93 puan artarak yüzde 12,79 olmuştur. İşlenmemiş besin kümesinde, mevsimsellikten arındırılmış datalar taze meyve ve zerzevat fiyatlarının Eylül ayında hudutlu bir oranda yükseldiğine, öteki işlenmemiş besin kümesi fiyatlarının ise yatay seyrettiğine işaret etmektedir. İşlenmiş besin fiyatları Eylül ayında yüzde 1,48 oranında artarken, bu gelişmede Ağustos ayında olduğu üzere ekmek ve tahıllar kümesi (yüzde 1,96) öne çıkmıştır. Bu devirde başka işlenmiş besin kümesinde da fiyat artışları hızlanmış ve yıllık enflasyon katı ve sıvı yağlar öncülüğünde yükselmiştir. Bu gelişmeler sonucunda, taze meyve ve zerzevat dışı besin kümesinde yıllık enflasyon bir ölçü artarak yüzde 13,47 olmuştur.
Yurt içi üretici fiyatları Eylül ayında yüzde 2,65 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon 2,80 puan artarak yüzde 14,33 olmuştur.
Üretici fiyatlarında gözlenen bu artışta döviz kuru gelişmelerinin belirleyici olduğu bedellendirilmektedir. Petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış eğilimi bu periyotta besbelli ölçüde yükselmiştir.
Ana sanayi kümelerine nazaran incelendiğinde, yıllık enflasyon güç kümesinde gerilerken başka alt kümelerde yükselmiştir. Aylık bazda, güç fiyatları yatay seyretmiş elektrik üretimi ve dağıtımı, su temini ve ham petrol fiyatlarında artış gözlenirken, rafine edilmiş petrol eserleri ve gaz imalatında fiyatlar gerilemiştir. Orta malları kümesi fiyat artışlarında demir-çelik, plastik eserler, temel kimyasallar, kağıt eserleri ve dokumacılık öne çıkarken, sermaye malı fiyatlarındaki artışta metal yapı eserleri, motorlu kara taşıtları ile parça-aksesuarları ve makineler tesirli olmuştur. Güçlü tüketim malları fiyatları mobilya ve tüketici elektroniği eserleri öncülüğünde yükselirken, dayanıksız tüketim mallarındaki artışta katı-sıvı yağlar belirleyici olmuştur. Bu gelişmelerle, tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı baskılar güçlenerek devam etmiştir.”
Hürriyet