Ligin birinci haftasında gerek faul gerek elle oynama nedenleriyle Rizespor-F. Bahçe, Trabzonspor-Beşiktaş, Galatasaray-G.Antep maçlarında VAR müdahaleleri ve hakemlerin kararları; Hatay-Başakşehir maçında da Ribeiro-Aleksic ortasındaki misal itme/çekme çabası sonunda verilmeyen penaltı tartışıldı. MHK’nın “kolay penaltı çalınmasın” eğitim çalışmasına istinaden bol örnekli birinci haftada kendilerini erken uyararak bizlere kılavuz olması açısından açıklama bekledik. Fakat 2.hafta maçlarında yaşanan örnekler gösterdi ki, VAR konusunda ülkemizde milat olan G.Saray-Konyaspor maçının akabinde ortaya çıkan ve her kuşkuda kenara davet ettiren “Yusuf Namoğlu kriterleri” günlerini hatırladık.
VAR protokolündeki “tavsiye” güncellemesini ya hakemlerimiz yanlış anladı ya da şimdi pandemi sonrası lige adapte olamadılar, kuşku duydukları durumlarda hakemi uyarmaya başladılar. Unutulmasın ki VAR protokolünün ana yapısı asla değişmedi. Bu dönemin tek farkı, açık ve bariz kusurlarda hakem kenara izlemeye gelirken, VAR hakemi de duruma dair kararını söyleyebilecek. Tavsiyeden kasıt bu. Denizlispor-Trabzonspor maçında Volkan Bayarslan’ın penaltı verdiği duruma VAR müdahalesi protokole asla uymaz. Penaltı kararı çok ağır ve bence yanlıştı lakin hususumuz bu değil: Durum, VAR’ın müdahale edeceği kadar açık ve bariz midir? Karşılığın hayır olmasının yanı sıra ondan daha bariz penaltı beklenen 2. yarıda Serkan’ın durumunda VAR hakemi Y.Kemal Uğurlu bu kere neden müdahale etmemiştir? İşte bu yüzden birinci haftanın akabinde çığ büyümeden bilgilendirme geçilmeli demiştik.
KURAL KİTABI, ELLE OYNAMALARDA NE DİYOR?
IFAB malumunuz en çok elle oynamayı ve penaltıyı her dönem kurcalıyor. Bu dönem elle oynamalarda yapılan düzenlemede referansın bu fotoğraf olduğu unutulmamalı. Fakat daha değerli unutulmaması gerekenler ise topa elle müdahaleler konusunda kuralın ayrıntıları:
1- ŞAYET OYUNCU AŞAĞIDAKİLERİ YAPARSA BU BİR İHLALDİR:
Elini/kolunu topa yanlışsız hareket ettirmek de dahil olmak üzere topa bilerek eli/kolu ile dokunursa,
Oyuncu topa eli/kolu ile dokunduğunda el/kol oyuncunun bedenini doğal olmayan biçimde büyüttüyse,
Oyuncu topa eli/kolu ile dokunduğunda el/kol düzeyi omuz düzeyinin üstündeyse/ aşıyorsa.
2- ŞAYET OYUNCU AŞAĞIDAKİLERİ YAPARSA BU BİR İHLAL DEĞİLDİR
Oyuncunun kendi başından ya da bedeninden (ayağı da dahil) direkt gelirse,
Oyuncuya yakın olan öteki bir oyuncunun başından ya da bedeninden (ayağı da dahil) direkt gelirse,
Şayet el/kol bedene yakınsa ve bedeni doğal olmayan bir formda büyütmüyor ise.
Görüleceği üzere topun auta mı, taca mı, kaleye mi gittiği yahut konumun sahanın neresinde olduğu ile ilgili bir kriter yok. Karar vermenin, yorum yapmanın çok sıkıntı olduğu kritik durumlarda tahminen de IFAB’ın oyun kuralları kitabındaki hoş tarifine sığınabiliriz: “Kurallar, mümkün her durumu ele alamaz, bu nedenle kurallarda direkt karşılığı olmayan durumlarda, IFAB, hakemlerin oyunun “ruhunu” dikkate alarak karar vermelerini beklemektedir. Bu birden fazla sefer “futbol ne ister/ bekler?” sorusunun sorulmasını içerir.
MHK VE TFF MÜDAHALE ETMELİ
Kural kitabında üstte yazan el/kol oynama kriterleri kapsamında hem Beşiktaş-Antalyaspor hem de Başakşehir-G.Saray maçlarındaki müdahalelerinin ihlal olup olmadığına dair karşılık bulmak sıkıntı değil. Hakemlerin ya da VAR’ın kusurlu değerlendirmeleri, elbette hakikat olması gereken kararları etkilemez lakin ikili standart kavramının her geçen hafta ziyadesiyle dillenmesine neden olur. 42 haftalık maratonun başında bu derece tartışmalar ligin selahiyeti açısından hayra alamet değil.
Genç kuşakların alana sürülmesini, sıkıntı maçlarda görevlendirilmesini alkışladık. Lakin bahtsız bir başlangıç olduğunu kabul etmek gerek. MHK birinci 2 haftalık datalardan derlenen bir eğitim düzenlemeli. Referans olacak konum sayısı epey fazla. TFF ise kulüp mensuplarının her geçen gün artmaya başlayan abartılı reaksiyonlarına karşı yaptırımı erken uygulamalı.
Bir öteki merak konusu da, birinci 2 haftanın güç maçlarındaki genç isimlerin akabinde G.Saray-F.Bahçe maçının hakeminin kim olacağı. Ali Palabıyık adayımdı lakin Başakşehir-G.Saray maçındaki VAR kararı riske soktu. MHK, derbi siftahını geçen dönem yapan Abdulkadir Bitigen üzere yeni derbi yüzleriyle mi devam edecek, yoksa evvelki MHK’ların sıkça yaptığı üzere bu dönem şimdi vazife almayan “koş Fırat koş” jokerini mi kullanacak?
PALABIYIK SÜRPRİZ DEĞİL DE…
Bir öbür merak konusu da G.Saray-F.Bahçe maçının hakemiydi. “Derbi Ali Palabıyık’ın olur” halinde bu satırlarda paylaşmıştım ve atanması doğal. Lakin MHK’nın birinci 2 haftanın sıkıntı maçlarında yürekle misyon verdiği genç isimlerin akabinde, Ali Palabıyık üzere ligin 2. yarısında zati kullanacağı deneyimli bir ismin yerine Abdulkadir Bitigen üzere derbilerin yeni bir yüzünü görür müyüz diye de bekledim açıkcası. Tartışmaların çok erken başlaması, MHK’yı biraz temkinli olmaya itmiş ki pek anlaşılabilir. FIRAT Aydınus, Halis Özkahya ve Hüseyin Göçek bu sezonki birinci düdüklerini çalacak. Dönemin birinci haftasında başarılı siftah yapan Yasin Kol ve Tugay Kaan Numanoğlu’nun 2. maçlarına çabucak çıkıyor olmaları da dikkat çeken atamalardan. Birinci 3 hafta sonunda 47 üst klasman hakeminden 24’ü Harika Lig’de düdük çalmış olacak.
Hürriyet
