Uzun müddettir karada ve denizde güç kaynağı arayan Türkiye, son olarak Karadeniz’deki faaliyetleri sırasında Sakarya Gaz Alanı olarak isimlendirilen bölgede 320 milyar metreküplük bir rezerv keşfetti. Sonrasında bu gelişmenin muhtemel ekonomik yansımaları ile ilgili çok sayıda görüş ortaya atıldı. Biz de bu keşfin ne manaya geldiğini ve Türkiye’yi nasıl bir sürecin beklediğini dünyanın en değerli güç uzmanlarından biri olan Memleketler arası Güç Ajansı Lideri (IEA) Dr. Fatih Birol’a sorduk.
BAŞKALARINDAN FARKLI
Karadeniz’deki bu rezervin Türkiye için bir dönüm noktası olduğunu söz eden Fatih Birol, “Dünyada bu formda güç keşfedilen alanlar sahip olduğu büyüklüğe nazaran küçük, orta, büyük ve dev olarak kategorilendiriliyor. Sakarya Gaz Sahası’na baktığımızda bu alanın dev olarak nitelendirilen sınıfa girdiğini görüyoruz. Türkiye daha evvel de arama-tarama faaliyetleri sırasında doğalgaz buldu lakin bunlar ölçek olarak çok küçük kalıyordu. Bu keşif daha öncekilerle kıyaslanamayacak kadar büyük ve Kuzey Denizi’nde 2010’dan bu yana Norveç’in bulduğu tüm gaz alanlarının toplamına eşit. “Attığınız taş ürktüğünüz kuşa değecek” derler. İşte bu keşfi en net anlatacak cümle bu. Öteki keşifleri çıkarmanın ekonomik olarak bir manası yok fakat burada çok büyük bir rezervden bahsediyoruz. Ekonomik katkısı hayli güçlü. Alışılmış alanda yapılacak daha ayrıntılı tahliller ve araştırmalar sonucu tam manasıyla göreceğiz” diye konuştu.
80 MİLYAR $’LIK BEDEL
Milletlerarası Güç Ajansı olarak yaptıkları tahlillerde Sakarya Gaz Sahası’ndaki 320 milyar metreküplük rezervin potansiyel ekonomik kıymetinin mevcut fiyat trendleriyle 80 milyar dolar olarak hesaplandığını belirten Birol, “Buradaki alandan yıllık 10-15 milyar metreküplük bir üretimin gerçekleşebileceğini düşünüyoruz. Bu üretim ölçüsü da Türkiye’nin doğalgaz muhtaçlığının üçte birini karşılayabilir” dedi.
6 MİLYAR $ YATIRIM
Analistler tarafından yapılan çalışmalara nazaran bu büyüklükte bir gazın üretime geçmesi için yaklaşık 6 milyar dolarlık bir yatırım gerektirdiğini aktaran Birol, “Daha evvelki örneklere bakarsak gazın iktisada kazandırılması için 3 yıl çok uzak bir ihtimal değil. Burada değerli olan büroktasinin nasıl işleyeceği. Şayet sonuncu yatırım kararının alınmasında ve öteki süreçlerde devlet öncelikli bir siyaset izlerse gaz nitekim 3 yılda piyasada olur. Bu güç bir süreç fakat imkansız değil” tabirlerini kullandı.
DÜŞÜK FİYAT AVANTAJI
Bu rezervin çıkartılması noktasında Türkiye’nin şanslı olduğu bir noktanın bulunduğunu lisana getiren Fatih Birol, “Türkiye’nin açık deniz platformu konusunda büyük bir birikimi ve deneyimi yok lakin şu anda petrol fiyatlarının ve piyasanın geldiği noktaya bakarsak platformlar, boru çizgileri ve mühendislik hizmetlerinde sahiden düşük fiyatların oluştu. Bu da yatırım maliyetleri açısından Türkiye’nin elinde değerli bir olumlu etken olarak duruyor. Türkiye, nasıl bir yol izleyeceğine de buna nazaran karar verecek. Yabancı şirketlerle işbirliği yapma noktasında da piyasadaki durum nedeniyle eli daha güçlü” dedi.
İTHALAT KADEMELİ AZALACAK
Türkiye’nin dünden bugüne güç ihracatçısı ya da güç zengini olmayacağını anlatan Fatih Birol, ”Türkiye, güç ithalatçısı bir ülke pozisyonunda ve uzun müddet bu türlü devam edecek. Lakin bu dönüm noktası olarak isimlendirdiğimiz keşifle bir arada ithal edilen güç kademeli olarak azalacak” diye konuştu.
FATURAYA ŞÜPHESIZ YANSIYACAK
Keşfin akabinde tüketiciler de doğal olarak meskenlerinde gelen doğalgaz faturasının çabucak düşüp düşmeyeceğini merak etti. Fatih Birol, ise bu duruma şöyle açıklık getiriyor: “Kısa müddette bir fiyat düşmesi mümkün değil. Bu istikamette beklentiler de gerçeklikten uzak. Lakin uzun periyotta gazın piyasaya ulaşması ve onu takip eden adımlarla birlikte konutlarda ve endüstride gazın daha düşük fiyattan olacağını söyleyebiliriz.”
FATİH BİROL KİMDİR?
GÜÇTE AKLA GELEN BIRINCI İSİM
Dr. Fatih Birol, dünyada hem hükümetlerin hem de dev güç şirketlerinin en çok aradığı isimlerden biri. 2015 yılı eylül ayından bu yana dünyanın en önde gelen güç kuruluşu olarak kabul edilen Memleketler arası Güç Ajansı’nın (IEA) başkanlık misyonunu sürdürüyor. Ocak 2018’de bu vazife için yine seçilen Birol, ikinci dört yıllık periyoduna Eylül 2019’da başladı.
YILIN GÜÇ İNSANI
Lider seçilmeden evvel IEA’da 20 yıl boyunca çeşitli vazifeler üstlenen Dr. Birol, güç tahlili ve projeksiyonlarıyla ilgili dünyada en muteber kaynak kabul edilen yıllık Dünya Güç Görünümü yayınından sorumlu Baş Ekonomist durumuna yükseldi. Birol, ayrıyeten milletlerarası alanda güç kesiminin en dinamik iş dünyası kümelerinden biri olan IEA Güç İş Konseyi’nin de kurucusu ve lideri. Forbes mecmuası tarafından dünyanın güç konusundaki en nüfuzlu şahısları ortasında gösterilen Birol, birebir vakitte Financial Times Gazetesi tarafından 2017’de “Yılın Güç İnsanı” seçildi. Dr. Birol, ayrıyeten Dünya Ekonomik Forumu’nun (Davos) Güç İstişare Kurulu’na başkanlık ediyor ve BM Genel Sekreteri’nin “Herkes için Sürdürülebilir Enerji” Müracaat Kurulu’nun da üyesi.
OPEC’TE DE ÇALIŞTI
Dr. Fatih Birol, ortalarında Japonya İmparatoru Akihito’nun “Yükselen Güneş” mükafatı, İsveç Kralı’nın “Kutup Yıldızı Kraliyet Nişanı” ve Avusturya, Almanya, Brezilya, Fransa ve İtalya’nın en yüksek Cumhurbaşkanlığı nişanları da dâhil olmak üzere, mesleği boyunca pek çok devlet ve memleketler arası kuruluştan mükafatlar aldı. Dr. Fatih Birol, 1995 yılında IEA’ya katılmadan evvel Viyana’da Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) bünyesinde misyon yaptı.
Hürriyet
