Son günlerin en çok konuşulan bahisleri ortasında iktisatta yaşanan gelişmeler yer alıyor. Döviz, altın ve borsalarda yaşanan dalgalanmalar, dikkatlerin bu tarafa çevrilmesine neden oldu. Merkez Bankası ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) yaşanan gelişmeler üzerine çeşitli adımlar atarken, iş dünyasının önde gelen temsilcileri de yaptıkları açıklamalarla gelişmeleri yakından izlediklerini belirterek, iktisat idaresine tam dayanak verdi. Iktisatta yaşanan bu gelişmelerin akabinde, en yetkili isim Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, CNN Türk’te Tarafsız Bölge programında Hürriyet Genel Yayın Direktörü Ahmet Hakan’ın sorularını yanıtladı.
IKTISATTA DÖNÜŞÜM
Dünya tarihinin en büyük krizinin yaşandığını belirten Albayrak, Türkiye’nin dünyadaki bütün ülkelere kıyasla en az etkilenen ülkelerden olduğunu söyledi. “Krizden çok kriz lobileriyle uğraşıyoruz” diyen Bakan Albayrak, CNN Türk’te şu iletileri verdi: “Yaz ayları ağustos sakindir ancak global iklimde muazzam bir fırtına kopmuş durumda. Onun için çok da sakin değil. Türkiye 1980’lerden hür piyasa iktisadına geçtiğinden beri bir kur algısı ile ekonomiyi ölçmeye yönelik ruhsal iklime girilmiş. Kur üzerinden ekonomiyi ölçme. Bunun eski devirlere nazaran çok daha az etkilediği süreçteyiz. Evvelden daha tesirliydi. Artık iktisatta bir dönüşüm var. Kurdaki hareketlilik 20 kuruş çıktı 10 kuruş indi 30 kuruş çıktı 20 kuruş indi yahut bugünkü düzeyler… İki sene evvel de bu düzeylerdeydi. İki sene evvel dolar aya çıkacak deniyordu lakin düştü çıktı, bir daha indi.”
TÜRKİYE AZ ETKİLENDİ
Finansal istikrarın güçlü temeller üzerine oturacağını tabir eden Bakan Albayrak, “Bir dönüşüm ortaya koymamız gerektiğini söyledik. İki sene öncesine nazaran bugün geçtiğimiz periyotta Türk iktisadı çok daha güçlü. Dünya tarihinin en büyük iktisat krizi yaşanıyor. Bana nazaran iyi, size nazaran makûs. Bütün dünya haritasına bakalım. Dünyada salgından gelişen ve gelişmekte olan ülkeler ne kadar etkilenmiş. Türkiye bu noktada en az etkilenen ülkelerden bir tanesi. Borsa olumlu ayrışıyor. Gelişmekte olan ülkelerin kur performansına bakıldığında Güney Afrika, Brezilya, Meksika yüzde 20-25 para ünitelerinde bedel kaybetmiş Türkiye yüzde 17-18 etkilenmiş” dedi.
Büyüme sayıları konusunda da değerlendirmelerde bulunan Bakan Albayrak şöyle devam etti:
OLUMLU OLACAK
İkinci çeyrekler açıklanmaya başlandı, ABD yüzde 33, Avrupa Birliği yüzde 15’lerde daralma yaşadı. Türkiye ikinci çeyrek performansıyla daralma yaşayan ülkeler içinde en az etkilenen ülkelerden birisi olacak. Mayıs, haziran sayıları süratli toparlanmayı ortaya koymuştu. İkinci çeyrek müspet olacak. Pollyanna’cı yaklaşımda değiliz. Türkiye güllük gülistanlık mı, dünya yanıyor. Ortaya koymamız gereken gerçeklik şu; iktisat bilimi yüzde 100 matematik değil yüzde 50’den fazla sosyoloji ve psikolojiye de bakıyor. Türkiye’de bir kesim var. Krizlerden çok kriz lobileriyle uğraşıyoruz battık bittik lobileriyle.”
ETKİLEME GÜÇLERİ AZALIYOR
STK’lar önceliğinde, akademik topluluk üzerinde tenkit getirenler olduğuna dikkat çeken Bakan Albayrak, “Bunları 2’ye ayırmak lazım. Eleştirenler ve berbat niyetliler. Toplumsal medyadan sayanlar. Türkiye’yi negatif nasıl etkileriz diyorlar. Lakin etkileme güçleri her geçen gün azalıyor. Bu bir ulusal bağımsızlık uğraşı. Ulusal bağımsızlık modeli ortaya koymalısınız. 2 yıldır kıyamet bundan kopuyor. Dedik ki Türkiye eski modelden çıkıyor. Yüksek faiz, ithalata bağlı. Türkiye rekabetçi kur, düşük faizle, üretime bağlı değişikliği var. Beraberinde siyasi olarak da tezli duruma taşıyacak. 2 yıldır Türkiye başarılı uğraş verdi. Şunun altını çizmek lazım. Ben birileri üzere şunu derim Doğu Akdeniz’de ne işimiz var, IMF’yle anlaşsak ne hoş olur. Suriye’de ne işimiz
var. Sıcak para gelsin. Bu bağımsızlık çabası bununla birlikte farklı ekonomik gayretler veriliyor” diye konuştu.
BİR HAFTALIK İNİŞ, ÇIKIŞLARA BAKILMAMALI
Türkiye’nin tüm bu dalgalanmaları düzgün bir biçimde yönettiğini kaydeden Berat Albayrak, “Güçlü bir altyapıya sahibiz. Kur 7’lerden 6’lardan 5’lere indi. Tekrar çıktı. Kur iner çıkar. Türkiye tarihinde birinci kere rekabetçi bir kur seviyesiyle iktisadını dönüştürecek noktaya dönüştü. Bir haftalık artış iniş çıkışlara bakmam. Düzey değil, rekabetçi olup olmadığı değerli. Türkiye daha az telaş etmeli.
Şikâyet edenlere bakıyorsunuz ‘yurtdışına gidiyordum pahalandı’. Mercedes alamıyorum pahalandı’ diyor. Biz diyoruz ki ihracatçı için benim param cazip olsun. 1 lira 1 dolarcılar vardı. Bir lira 1 dolar olur mu bunun enflasyon farkı var. Olduğundan fazla kıymetli olmak. İthalat cenneti olursunuz” diye konuştu.
PARA BASMA TUZAĞINA DÜŞMEDİK
Sürece süratli adapte olarak, Türkiye’nin başarılı bir idare gösterdiğini kaydeden Bakan Albayrak, “Operasyon geldi Türkiye çok makûs dediler. Avrupa’dan mı, Amerika’dan mı makûs. Tenkitleri dinlemeye çalışıyoruz lakin berbat niyetli bir süreç var. “Yeteri yardım yok” diyen kitle para bas diyordu. Artık “çok yardımda bulundunuz” diyorlar. Türkiye para bassaydı bugün yüzde 25-30 enflasyonları konuşacaktık. Faizler yüzde 30-40 faizlerde gerçek iktisattan özel kesimden bahsedebilir miydik? Bu zahmetli periyotta bize ‘Para bas’ diyenler oldu. Biz bu tuzağa düşmedik. Daha yapılacak çok işimiz var. Makine durmasın diye rölantide çalıştırmaya çalıştık. Türkiye onu başardı. Parasız basın telaffuzlarının bilakis duran varlıklar, likidite, akışkan varlıkların yerlerini değiştirerek yaptık” tabirlerini kullandı.
DAHA AZ ETKİLENİYORUZ
Kurlardaki dalgalanma ile ilgili olarak da değerlendirmelerde bulunan Berat Albayrak, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Kur çıkıyor, iniyor. Her ülke üzere Türkiye de etkileniyor. Eskisine nazaran çok daha az etkileniyor. Türkiye, haklarını savunacak çerçevede süreçler geliştiriyor. Her geçen gün daha da güçlenecek Türkiye. Bu bir mecburilik. Beyrut’ta, Irak’ta, Libya’da yaşananlar… Hollywood sineması izlemiyoruz. 15 Temmuz’da bir darbe teşebbüsü yaşandı. Darbeyi kim yaptı. Kimler toplumsal medya mecraları üzerinden operasyon çekiyor. Profesör kılıklı bireyler toplumsal medyadan Türkiye batacak diyor. Bir baktık. ABD’de FETÖ’cü.”
% 5 KÜÇÜLME DİYENLER YANILACAK
‘Türkiye yüzde 5 küçülecek’ argümanında bulunanların yanılacağının altını çizen Berat Albayrak, “Tahminimiz eksi 2 ile 1 ortasında. Dünya ortalamasından çok daha iyi. Büyüme istikrarı, faiz istikrarı birçok istikrar elimizde. Istikrarla Türkiye’de kırılganlıkları atacağız” dedi.
PANDEMİYE YAKALANDIK
Türkiye’de sıcak paraya muhtaçlık olmadığını kaydeden Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, “Pandemiye yakalandık. Amaçlarımızdan geri koymadı. Yalnızca ertelendi. Pandemi olmasaydı amaçlarımızın birçoğunu tutturacaktık. Yüzde 5 büyüme, cari amaçlarımız. Bir ekip sapmalar olağan olacaktı. 65 milyar dolarlara düştü Merkez Bankası rezervleri 2008-2009’da. O yıllarda Türkiye yılın tamamında yüzde 5 küçüldü. Türkiye’nin tarihinde yok. Bu yıl sıfır olmasına karşın, 2008-2009’dan daha iyi kapatacağız yılı. Yalnızca resesyon algısıyla değil. Büyük bir duruş yaşanıyor. Dünya durdu” diye konuştu.
‘GENÇLERE ÇOKOMELLİ BİR BILDIRI VERECEĞİM’
Bir müddet evvel başlatılan 1 milyon yazılımcı projesine 650 bin kayıtlı genç olduğunu, 300 bin gencin de cv doldurduğunu belirten Berat Albayrak, “Gençlere çokomelli bir ileti vereceğim” diyerek, kendisi için toplumsal medyada “burası çok önemli” kelamları için kullanılan “çokomel” sözüne atıf yaptı. Çocukluğunda hindistan cevizli eti puf ve çokomeli çok sevdiğini lisana getiren Albayrak, esprilerin güzeline gidip gitmediğine yönelik olarak, “Manevi kıymetlere dokunulmadığı sürece, biz de çokomelliyiz” cevabını verdi.
IMF’YE TESLİM OLUN DİYORLAR
Savunma Bakanı ile yaptıkları bir görüşmeyi aktaran Berat Albayrak, “Bakan Beyefendi dedi ki biz Kıbrıs harekatında 1000 sorti yapmıştık. Suriye operasyonunda 10 binden fazla sorti yaptık, dedi. Türkiye o denli bir masaya yumruğunu vuruyor ki. Salgının tesiri var, bu maliyetler var. Türkiye direnç içindeyse kriz beklentilerine girmek yanlıştır. Birçok ülke bütçe açığında yüzde 10-25’leri konuşuyor. Gelirler sıfır. Buna karşın yüzde 5 ve 6’ları konuşuyoruz biz. Gezi’den beri battık bittik lobisi 2013’te de ne diyordu ekonomiyi durdurun. Artık ne diyorlar IMF’ye teslim edin. Bizim azınlık bölümümüz var toplumsal medya ile yatan kalkan. Bir kesim üzerinden kuşatma var. Anadolu’da geri dönüşler alıyorum. 3 ay boyunca geri dönüşlere bakıyorum. Birçok vilayetten geri dönüş aldık. Sokağa çıkılmayan iklimde biz takviye verdik. 210 bin firmaya 150 milyon liradan fazla takviye verdik. Düşük maliyetlerle dayanak sağladık” dedi.
Hürriyet
