Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es Sisi, Libya’da Türkiye’nin desteklediği Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin (UMH) darbeci general Halife Hafter’e karşı elde ettiği değerli askeri muvaffakiyetlerin akabinde Libya’ya askeri harekât tehdidi savurdu. Sisi, memleketler arası meşruiyeti bulunmayan Hafter’e Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Fransa ile birlikte destek veren Mısır’ın gerek duyulması halinde devlet hudutları dışında askeri bir vazifede bulunabileceği iletisini verdi.
STRATEJİK KESIM
Libya sonuna yakın bir nahiyede erlere hitap eden Sisi, Mısır’ın Libya’daki al çizgisinin Sirte ve Cufra olduğunu açıkladı. Hafter güçleri eski Libya başkanı Muammer Kaddafi’nin memleketi Sirte kentini ocak ayının başında kentteki aşiretlerle anlaşarak ele geçirmişti. Sirte’nin güneyindeki Cufra Hava Üssü ise Sirte’nin elde tutulması ve Sirte ile Bingazi arasında mekan alan Petrol Hilali yerine yönelik beklenen bir harekatın başarılı olması için stratejik bir konumda bulunuyor.
HAFTER’E DEĞİNMEDİ
Mısır, BAE ve Fransa üzere devletlerin, Moskova ve Berlin’deki ateşkes teşebbüslerini reddeden Halife Hafter’in son haftalarda ağır darbeler almasının akabinde ‘ateşkes’ seçeneğini gündemlerine alması dikkat cazip. Konuşmasında, Trablus’a yönelik Nisan 2019’da askeri harekât başlatarak Libya’da son devirdeki kanlı sürecin mimarı olan Hafter’in sürecin dışına itilmesine yönelik taleplere değinmeyen Sisi, “Artık gerek kendimizi savunma açısından gerek Libya’da seçilmiş tek yasal otorite olan (Tobruk’taki) Temsilciler Meclisi’nin talebi üzerine olsun Mısır’ın (Libya’ya) yapacağı rastgele bir direkt müdahale milletlerarası meşruiyet kazanmıştır” diye konuştu.
KABUL GÖRMEDİ
Sisi’nin Hafter ve Saleh ile bilikte 8 Haziran itibarıyla Libya umumisi için ateşkes daveti yaptığı Kahire Bildirgesi kabul görmedi. Diplomatik teşebbüsünün kimse tarafından ciddiye alınmamasını eleştiren Sisi, “Ömrümüzde hiçbir devir kimseye karşı savaş açmadık ve hiçbir kimsenin egemenliğine saldırmadık. Size hürmet gösterdik ve müdahale etmedik. Zira tarihe, siz güçlükle durumdayken memleketinize müdahale ettiğimizin yazılmasını istemiyoruz. Lakin artık durum değişti. Arap ulusal güvenliği ve Mısır-Libya ulusal güvenliği sarsılıyor. Libya’nın güvenlik ve istikrarından farklı bir şey istemiyoruz. Bizim ağırbaşlılığımızı zayıflık, sabrımızı da tereddüt olarak algılayanlar yanılıyor. Bizim sabrımız, zayıflık ya da tereddütten değil, durumun netleşmesi ve gerçeklerin ortaya çıkması içindir” dedi.
Tiran ve Sanafir Adaları ve Etiyopya bahislerinde üllkesinin ulusal çıkarlarını savunmada ehliyetsiz kalmakla suçlanan Sisi eleştiriliyor.
SİSİ DALGA KONUSU OLDU
Mısır’ı gelecek yıllarda kuraklığa sürüklemesi mümkün Etiyopya’daki baraj konusunda harekete geçmeyen Sisi, Libya’ya harekât bildirisi verince tenkitlerin amacı oldu.
Libya’daki ‘kırmızı çizgisini’ açıklayan ve askeri müdahale tehditleri savuran Sisi, Mısır’ın ulusal güvenliği için birincil ehemmiyete sahip Etiyopya konusunda tıpkı tavrı gösterememesi nedeniyle toplumsal medyada alay konusu oldu.
Su muhtaçlığının yüzde 97’sini Nil Nehri’nden sağlayan Mısır’da, Nil’in kaynağını elinde bulunduran Etiyopya’nın Afrika’nın en büyük barajını inşa etmesi ve baraj havzasını gelecek ay doldurma kararı almasının akabinde gelecekte büyük bir kıtlık yaşanması bekleniyor. 100 milyon nüfuslu Mısır’ın can damarı Nil Nehri’nin su kaybetmeye başlaması tarıma bağlı memleketteki nüfusun çok kıymetli bir kısmını etkileyecek. Etiyopya, Mısır’ın klâsik olarak kendisini Nil Nehri’nin hamisi olarak konumlandırmasını kabul etmiyor. Uzun yıllardır Nil Nehri üzerinde hak sav eden memleket, Mısır’da 2010’lu yıllarda yaşanan karışıklık devrinde barajın inşasına dış borçlarla başlamıştı.
Halktan da maddi eklerin toplandığı Hedasi Barajı memlekette ulusal gurur problemi haline gelmiş durumda. İnşaatın yüzde 73’ünü tamamlayan Etiyopya, Mısır ile ortak mutabakat olmasa da temmuzda barajda su tutulmaya başlanacağını açıklamıştı.
Sisi’nin erlere hitaben konuşmasında Libya’ya yönelik askeri tehditlerine karşın Etiyopya konusunda cılız bir tavır alması devletteki içtimaî medya kullanıcılarının yansısını çekti. (İlker SEZER)
‘YANLIŞ HEDEF’
Mısırlı bir içtimaî medya kullanıcısı, “Gerçek ulusal sorunumuz Etiyopya, Libya’nın doğusu değil” kelamlarıyla Sisi’ye reaksiyon gösterdi. Libyalı bir toplumsal medya kullanıcısı ise Sisi’nin açıklaması üzerine Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed’in fotoğrafını paylaşarak, “Galiba Sisi maksadını şaşırdı” tahlilinde bulundu. Erlere hitap eden Sisi, konuşmasında yalnızca Mısır halkının Hedasi Barajı’yla ilgili müzakerelerden telaşlı olduğunu lisana getirdi. Başka ismi Büyük Etiyopya Rönesansı olan baraj, Sudan haddine birkaç kilometre uzaklıkta ve barajda üretilecek yenilenebilir ucuz elektriği Sudan’a iletmek için altyapı çalışmaları tamamlanmış durumda. Mısır’da Etiyopya konusunda sertlik yanlısı kesim, uzun süreçte Mısır’ın tamamını etkilemesi beklenen baraja yönelik hava akınlarını destekleyen açıklamalar yapıyor.
LİBYA DEVLET YÜKSEK KURULU LIDERI HALİD EL MİŞRİ: ‘EGEMENLİĞE MÜDAHALE’
Libya ordusu, Sisi’nin “Sirte ve Cufra al çizgimizdir” biçimindeki açıklamalarının, Libya’nın içişlerine yapılmış apaçık bir müdahale ve savaş ilanı olduğunu duyurdu. Libya ordusuna bağlı Sirte ve Cufra Ortak Operasyon Dairesi Sözcüsü General Abdulhadi Dırah, yaptığı yazılı açıklamada, Sisi’nin konuşmasına reaksiyon gösterdi.
Libya Devlet Yüksek Kurulu Üyesi Abdurrahman Şatır ise Sisi’nin açıklamalarını “savaş davullarını çalmak” olarak nitelendirdi. Sisi’nin, Libya’nın güvenliği konusunda hassas olduğunu argüman ettiğini belirten Şatır, “Mısır 4 yıl boyunca memleketimize müdahalede bulundu” tabirini kullandı.
Libya Devlet Yüksek Kurulu Yöneticisi Halid el Mişri de, Sisi’nin Libya’ya yönelik askeri müdahale tehdidinde bulunan açıklamalarını kınayarak, “Bu, Libya’nın egemenliğine tecavüz ve içişlerine apaçık müdahaledir” dedi.
Libya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Muhammed el-Kablavi, Twitter’dan paylaştığı bildirisinde, Sisi’nin askeri müdahale tehdidinin Birleşmiş Milletler Antlaşması’na ve BM Güvenlik Konseyi’nin kararlarına muhalif olduğunu belirtti.
SİSİ’YE DESTEK
Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden (BAE) ise Sisi’ye destek geldi. Suudi Arabistan resmi haber ajansından yapılan açıklamada, “Suudi Arabistan, hadlerini ve halkını müdafaa hakkı konusunda Mısır’ın yanında mahal almakta ve ona destek vermektedir” denildi. BAE Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada da, “BAE, istikrarını ve güvenliğini sağlamak için yapacağı her türlü icraatlarından ötürü Mısır’ın yanında mekan almaktadır” sözleri kullanıldı. Başkaca, Kahire’nin, ateşkes koşullarının oluşturulması maksadıyla uğraş gösterdiği argümanında bulunuldu.
Hürriyet
