Londra’dan Farsça yayın yapan Iran International, İranlı gazeteci Said Lilaz ile mart ayında yapılan lakin yayınlanmayan röportajın ses kaydını yayınladı. İran Dışişleri Bakanlığı da ses kaydını doğruladı.
Rusya’nın nükleer muahedenin sonuca ulaşacağını düşünmediğini ve mutabakatın imzalanacağını gördüğünde de pürüz çıkardığını ileri süren Şık, “Nükleer muahede imzalandığında Rusya’nın Dışişleri Bakanı fotoğrafta yoktu. Rusya, nükleer muahedenin sonuca ulaşmaması için azamî gayret gösterdi. Ruslar nükleer muahedenin sonuca ulaşacağını düşünmüyordu. Baktılar ki sonuç alınıyor bizim elimizi zayıflatan teklifler gündeme getirmeye başladılar.” sözlerini kullandı
Şık, nükleer mutabakatın imzalandığı tarihten uygulamaya geçtiği tarihe kadar meydana gelen kimi olayların bu süreci baltalamayı amaçladığını argüman ederek, şunları anlattı:
“ABD ile uranyumun zenginleştirilmesi ve tesislerle ilgili anlaştık fakat Rusya buna mani olmaya çalıştı. Batı ile bağlantılarımızın olağanlaşması Rusya’nın çıkarına değil. Zira bu durumda Rusya iki ziyan görüyor. Birincisi, ABD Lideri Donald Trump’ın önceliği İran olmasaydı Rusya ve Çin olacaktı. İkincisi de Batı ile münasebetlerimiz makus olunca onların kimseyle rekabet etmesine gerek yok. Bu durumda bizden çok fayda sağlarlar. Tüm pürüzleri aşıp muahedeye yaklaştığımızda Ruslar pürüz çıkarmaya başladılar. Rusya muahede imzalanmaya yakın, yardımcı taraf olmaktan pürüz çıkarıcı tarafa dönüştü.”
“RUSYA’NIN İRADESİ DIŞİŞLERİ BAKANLIĞININ KAZANIMLARININ YOK EDİLMESİYDİ”
Süleymani’nin Suriye’de kaidelerin çok makus olduğu bir süreçte Moskova’ya giderek Putin’i ikna etmek istediğini fakat görüşmenin nükleer mutabakatın imzalandığı haftaya denk getirildiğini aktaran Şık, “Süleymani’nin Moskova ziyareti Rusya’nın iradesiyle, Dışişleri Bakanlığının denetimi olmadan gerçekleşti. Rusya’nın iradesi Dışişleri Bakanlığının kazanımlarının yok edilmesiydi. Çok ağır konuşuyorum evet. Biz Süleymani’nin Putin’i ikna ettiğini söylüyoruz ancak Putin karar almıştı ve Suriye’deki vaziyet de değişmişti. Putin hava gücüyle savaşa dahil oldu lakin İran kara gücünü savaşa dahil etti.” değerlendirmesinde bulundu.
“DİPLOMASİ, SAVAŞ MEYDANI VE ASKERİYEYE FEDA EDİLDİ”
Süleymani ile her hususta hemfikir olmadığını ve savaş meydanını diplomasi için kullanmak yerine diplomasinin savaş için kullanıldığını belirten Şık, “Hiçbir vakit savaş alanındaki kumandana ‘Şu işi yap zira diplomaside gereksinimim var.’ diyemedim. Müzakerelere her gidişimde Süleymani bana ‘Şu konuları dikkate almanı istiyorum.’ diyordu. Ben savaş meydanının başarısı için müzakere ediyordum. Asker karar alıcı olunca bu türlü olur. Asker ülkenin stratejisine hakim olmak istediğinde bu türlü olur ve bizimle oynayabilirler. Rejim için savaş meydanı daha değerlidir. Asker karar alıcıdır.” dedi.
“SAVAŞ MEYDANI İÇİN BEDEL ÖDEDİK AMA SAVAŞ MEYDANI BİZİM İÇİN BEDEL ÖDEMEDİ”
Bakan Şık, nükleer muahedenin akabinde çatışmalar bölgesindeki işleri ilerletmek için diplomasi kurumu olarak çok bedel ödediklerini lisana getirerek, şöyle devam etti:
“Savaş meydanı için bedel ödedik ancak savaş meydanı bizim için bedel ödemedi. Nükleer mutabakat 16 Ocak 2016’da uygulamaya geçti ve biz Airbus ve Boeing uçakları almaya başladık. İran Air, ABD’nin terör listesinden çıktı ve İran uçak alabiliyordu. Yaptırımların kalkmasının akabinde John Kerry, Haziran 2016’da bana İran Air’i terör listesinden çıkardıkları tarihten itibaren Suriye’ye uçuşların 6 katına çıktığı ikazında bulundu. Ben dedim ki bu nasıl olur, Mahan oraya sefer düzenliyor İran Air değil. O vakit Yol ve Şehircilik Bakanı ile konuştum, ‘Böyle bir şey yok.’ dedi. Sonra İran Air Müdürü ile konuştuğumuzda ‘Süleymani’nin baskısıyla Suriye’ye seferler artırıldı.’ dedi. Kararları askeriye verdiğinde bu türlü olur.”
Süleymani’den Suriye’ye gidiş gelişlerde İran Air yerine Mahan Air’i kullanmasını istediğinde bunu kabul etmediğini aktaran Şık, “Süleymani’den İran Air yerine Mahan uçaklarını kullanmasını istediğimde ona “İran Air daha inançlı.” yanıtını verdi. Yani diplomasi askeriyeye bu düzeyde feda edildi. Cumhurbaşkanı ile Yol ve Şehircilik Bakanlığı bundan habersizdi. Diplomasi yüzde 200 ziyan görse de İran Air daha güvenliyse onu kullanması gerektiğini söylüyordu. Zira ona nazaran asıl olan askerdi. Bu ikili başlılık değil askeriyenin idareye hakim olmasıdır.” sözlerini kullandı.
Şık, ülkesinin dış siyasetindeki rolünün yüzde sıfır olduğunu kaydeden, “Kerry beni arıyor ve İsrail’in İran gayelerine 200 atak düzenlediğini söylüyor. Bunu ben bilmiyordum. ABD, Ayn el-Esed Hava Üssü’ne saldırıyı benden evvel öğrendi. Kudüs Gücü’nün iki yetkilisi ataktan 45 dakika evvel Irak Başbakanına gidip ABD’nin bir üssünü vuracaklarını söylüyor. Savaş meydanındaki siyasetler ülkenin stratejisine tabi olmalıdır lakin bu türlü olmadı ve ülkenin siyasetinin nasıl olacağını savaş meydanı belirledi.” diye konuştu.
Şık, İran’ın düşürdüğü Ukrayna uçağıyla ilgili olarak da şunları söyledi:
“Ukrayna uçağı 8 Ocak’ta vuruldu, ben 10 Ocak’ta yapılan Ulusal Güvenlik Yüksek Kurulu toplantısına katıldım ve dünya füzeyle vurulduğunu söylüyor, bu türlü ise bunu söyleyin ki nasıl tahlil bulacağımıza bakalım dedim. Allah şahittir, bana o denli muamele ettiler ki güya onlara küfür ettim. Dediler ki ne demek, git tivit at ve palavrayla dediler. 8 Ocak’ta füzeyle vurulduğunu biliyorlardı.”
Hürriyet
