25 Mart’ta Panama bandıralı ‘Ever Given’ isimli yük gemisinin makus hava nedeniyle yan dönerek karaya saplanmasıyla kanal tıkanırken, bölgeye kurtarma grupları yönlendirildi. Kurtarma operasyonuyla ilgili son gelişmeler ise şöyle:
EK ÇEKİCİLER GÖNDERİLDİ
Ever Given gemisini sahibi Japon şirket Shoei Kisen Kaisha, geminin yakında karaya oturduğu bölgeden kurtarılıp yine yüzdürülebileceğini açıkladı. Şirketin başındaki Yukito Higaki, düzenlediği basın toplantısında, Japonya’dan bölgeye kanal şeridini ve tabanını taramak üzere 10 adet alımlı yollandığını açıkladı. Hollandalı deniz kurtarma şirketi Boskalis de, bölgeye 400 ton kapasiteli güçlü bir römorkör yolladıklarını duyurdu.
PERVANE VE DÜMEN ÇALIŞIYOR
Geminin su almadığını belirten Yukito Higaki, dümende ve pervanelerde de sorun olmadığını söyleyerek, “Eğer yüzdürülebilirse, çalışacak” dedi. Geminin yalnızca burnunun karaya saplandığı, kıçının karaya saplanmamış olmasını olumlu bir gelişme olduğu belirtildi. Cuma günü itibariyle, 20 bin ton çamurun temizlendiği bildirildi. Şirket, bugün gerçekleşecek dolunay ile yaşanacak şiddetli gelgit sonucu su düzeyinin yükselmesinden yararlanarak geminin kurtarılabileceğini hesap ediyor.
KANALDAKİ ÇEKİLME ETKİLEDİ
Dün basına açıklama yapan Süveyş Kanalı Yönetimi Lideri Usame Rabi, takımların 26 Mart Cuma akşamı geminin motorlarından birini çalıştırmayı başardığını lakin kanalda yaşanan çekilmeden ötürü geminin ön kısmından daha çok toprak çıkarmak zorunda kalındığını söz etti. Kanalın tabanındaki sert kayalarla alakalı öteki sıkıntılarla da karşılaştıklarını belirten Rabi, ayrıyeten kanalın her iki tarafında 321 geminin geçiş için beklediğini söyledi.
TAHLİYE HAFTALARCA SÜREBİLİR
Kurtarma şirketlerinden kimi uzmanlar ile Mısır Devlet Lideri Abdülfettah es-Sisi’nin danışmanı, kanaldaki sorunun 2 ya da 3 gün içinde çözüleceğini açıkladı. İngiltere Denizcilik Odası Lideri John Denholm, BBC’ye yaptığı açıklamada, bölgedeki takımın gemiyi ‘hafifletmek’ ismine yükünü azaltmaya başladığını söyledi. Kargo gemisindeki konteynerlerin indirilmesinin haftalar sürebileceği belirtiliyor. Çünkü tahliye için 60 metreden daha yükseğe çıkabilen vinçlerin bölgeye sevk edilmesi gerekiyor. Kelam konusu kargoların nereye taşınacağı da büyük bir lojistik operasyon gerektiriyor.
BEKLEYEN GEMİLERDE NELER VAR
Kanalın her iki tarafında da yığılan 300 kadar yük gemisinde, canlı hayvandan doğalgaza, televizyondan bilgisayar ve telefonlarda kullanılan çiplere, mobilyadan oyuncağa, dokumadan besine, ilaçtan beyaz eşyaya kadar pek çok farklı eser bulunuyor. Uzmanlar, kanal çabucak açılsa bile kanaldaki ve limanlardaki yoğunluk nedeniyle olağana dönüşün haftalarca sürebileceği, Avrupa’da birçok siparişin gecikebileceği ikazında bulunuyor.
YALNIZCA SAVAŞTA KAPALI KALDI
Global kargo trafiğinin yüzde 15’i, Akdeniz ile Kızıldeniz’i birbirine bağlayan 193 kilometre uzunluğundaki Süveyş Kanalı’ndan geçiyor. 1869 yılında, Mısır’ın Osmanlı İmparatorluğu hakimiyetinde olduğu Sultan Abdülaziz periyodunda faaliyete geçen kanal, Asya ile Avrupa’yı birbirine bağlayan en kısa deniz yolu olarak biliniyor. Kanal şimdiye kadar, yanlızca savaş devirlerinde kısa mühletlerle kapalı kalmıştı.
MİLYARLARCA DOLAR ZİYANI KİM ÖDEYECEK
Süveyş Kanalı’nı kapatan dev konteyner gemisi nedeniyle dünya deniz ticareti milyarlarca dolar ziyan ederken bu kaybı kimin karşılayacağı merak ediliyor. Türkiye’de mevzunun uzmanlarına kazayı ve tazminatı sorduk:
KOMPLİKE DAVALAR BUNLAR
Türk P&I Sigorta Genel Müdürü Ufuk Teker: “Hukukta buna emsal bir dava çok yok. Birinci etapta geminin sigortacısı kurtarma yardımlarını ödeyecek. Geminin sorumluluk sigortacısı da gemi sahibinin kusurlu olmadığını ispat etmeye çalışacak. Şayet gemideki bir çalışanın kusurundan kaynaklandıysa, bu hadise geminin sorumluluk sigortacısı olan sorumluluk kısmını ödeyecek. Şayet geminin orada seyir yapmasında tehlike varsa kanal otoritesinin kanalı kapatması lazımdı. Başka gemiler kanalı kapatan geminin sigortasından tazminat almaya çalışacaklar. Komplike, çok uzun sürecek davalar bunlar.”
GEMİ NİÇİN KARAYA OTURDU
Gemi Makineleri İşletme Mühendisleri Odası Lideri Feramuz Aşkın: “Sigorta şirketleri hem Mısır hükümetinin uğradığı ziyanı hem de kurtarma kümelerine prim ödeyecek. Geminin karaya oturma sebebinin araştırılması lazım. Kanalın kusuru mı, bir anda hava mı patladı? Bekleyen gemilerin ziyanını kimse karşılayamaz. Bununla ilgili bir dava açılması mümkün değil. İstanbul boğazında 79 ve 84’de iki tane boğazda kazamız oldu ve boğaz kapandı. Kimse İstanbul Boğazı’na ya da tanker şirketlerine dava açmadı.”
SORUMLULUK KANAL YÖNETİMİNDE
Deniz hukukçusu Engin Ağyüzlü: “Süveyş kanalında bu türlü bir kaza olması hakikaten dünya iktisadında petrolü bilhassa çok etkiledi. Petrol fiyatlarında yüzde 2’lik bir artıştan bahsediliyor artık. Gemiler Süveyş Kanalı’ndan geçmek için önemli paralar ödüyordu. Oradaki sorumluluk kanal yönetiminde olmalı. Şayet gemilerin mal kaybı da olursa sigorta parayı öder lakin asıl sorumluyu bulup ondan parayı tahsil eder. Bu da Mısır olacak.”
YÜKLER SİGORTALIDIR
Deniz hukukçusu Oytun Şemaki: “Gemiler ve taşıdığı yükler sigortalanır. Ziyanlar birinci etapta gemi sigortaları tarafından karşılanacak. Sigorta şirketleri de buna sebebiyet veren bu Japon şirketinin üzerine gidecek. Sorumluyu bulup ondan parayı tahsil etmeye çalışacak.”
Hürriyet
