“Covid hastaneme ulaştı; yakında beşerler otoparkta ölmeye başlayacak.”
Bu cümle Papua Yeni Gineli bir doktora ilişkin. Dünyanın bize nazaran en uzak köşelerinden biri olan Pasifik’teki bu ada ülkesi, Covid-19 pandemisinin en ağır yaraladığı yerlerden. Ülkenin sıhhat sistemi salgının yükünün altında çökmek üzereyken, aşı umutları da en yakın komşularından biri olan Avustralya ve öteki birkaç gelişmiş ülke nedeniyle suya düştü.
8 milyon 600 bin nüfuslu Papua Yeni Gine’de bugüne kadar görülen toplam hadise sayısı 4109, hayatını kaybedenlerin sayısı ise 39. Yani dünyanın birçok yerine nazaran Covid-19’un tesiri aslında çok hudutlu. Hatta yakın vakte kadar yeni olay sayıları sıfırlanmıştı. Lakin şubat ortasından itibaren ibre bir anda yükselişe geçti. 24 Mart tarihinde yapılan testlerden 351’inin olumlu çıkmasıyla Papua Yeni Gine kendi doruğunu gördü. Bu sayı daha geçen hafta 82’ydi. Son bir ayda hadise sayıları 3000’den fazla arttı.
Geçen hafta açıklanan sayılara nazaran ülke genelinde pandemi boyunca yapılan toplam test sayısı yalnızca 55 bindi. Üstelik bu testlerin kıymetli bir kısmı son 1 ayda yapıldı. Halihazırda günde 500 kadar test uygulanıyor ve bunların yaklaşık yüzde 70’i olumlu çıkıyor ki bu da dünya ortalamalarının çok üstünde.
Başşehir Port Moresby dışında test imkanı yok ve hükümet kaynakları gerçek olay sayılarının, resmi kayıtların 10 katı düzeyde olabileceğini öne sürüyor. Başbakan James Marape, evvelki hafta gazetecilere yaptığı açıklamada ülkedeki her üç ya da dört bireyden birinin müspet olduğu bir noktaya yaklaştıklarını söyledi.
ABC News’ün haberine nazaran Marape, “Rakam hayli sarsıcı ve buna bir düzeltme yapmazsak sıhhat sistemimiz tıkanacak ve sürdürülebilir olmaktan çıkacak” dedi. Başbakanlıkta vazifeli siyasetçilerin ve ülkede misyon yapan diplomatik temsilcilerin de virüsten etkilendiğine dair haberler hem ülke basınında hem de Avustralya basınında sık sık yer alıyor.
Papua Yeni Gine’de bir köy hastanesi
“HORTUM SIHHAT SİSTEMİNİN KALBİNİ DELİP GEÇTİĞİNDE…”
Öbür yandan ülkedeki sıhhat sistemi o kadar zayıf, o kadar yetersiz ki sıhhat yetkilileri hudutlu sayıdaki olayın bile “bir hortum etkisi” yarattığını söylüyor.
Papua Yeni Gine’nin dört bir yanındaki hastaneler şimdiden çalışanlarının kıymetli bir kısmının enfekte olması, artan hasta talebi, çok büyük ölçüdeki bütçe kesintileri nedeniyle birçok kısmı ve servisi kapatmak zorunda kaldı.
Öteki yandan pandeminin en başında Covid kliniğine dönüştürülen bir stadyum da artan olayların tedavi edilebilmesi için yine açıldı.
Ülkede üreme sıhhati ve doğum denetim hizmetleri sunan Maria Stopes PNG’nin yöneticisi David Ayres, Guardian’a yaptığı açıklamada, onlarca sıhhat çalışanının iş yerinde Covid-19 kaptığını belirterek, “Buradaki sıhhat sistemi en başından çok kırılgan. Ön saflardaki sıhhat hizmetleri lojistik ve ekonomik kısıtlamalar nedeniyle ya çok geç verilebiliyor ya da hiç verilemiyor” dedi.
Port Moresby’de yaşayan Ayres, “Böyle bir hortum sıhhat sisteminin kalbini delip geçtiğinde, felaket potansiyeli çok büyük olur. Şu an bizi korkutan bu” diye konuştu.
Port Moresby halkının değerli bir kısmı suyun üzerinde inşa edilmiş bu derme çatma mahallelerde yaşıyor
YATAKLAR DOLU, HEKİMLER YORGUN
Başkentteki en büyük sıhhat kuruluşu olan Genel Hastane’nin acil servisinin durumu çok şey anlatıyor.
Acil servis ikiye bölünmüş, yarısı Covid-19 hastaları için karantina koğuşu olarak ayrılmış. Öbür kısım ise klasik acil servis hizmetlerini veriyor. Covid-19 koğuşundaki 14 yatağın tamamı dolu. Esirgeyici giysileri içinde yataktan yatağa koşturan tabipler hayli ağır ve yorgun.
Acil servisin yöneticisi Dr. Duncan Sengiromo, yalnızca bu hafta içinde 7 tabip, 6 hemşire ve 3 takviye işçisinin olumlu çıktığını belirterek Guardian’a şunları söylüyor:
“Vardiyalar halinde çalışıyoruz. Çalışanlarımızın birçok müspet çıkıp 10 karantinaya girdiğinden kâfi çalışanımız yok. Elimizden geleni yapıyoruz lakin hala zorlanıyoruz.”
“HASTANENİN OTOPARKINDA CAN VERECEKLER”
En baştaki tüyler ürpertici yorumun sahibi olan Dr. Glen Mola da Genel Hastane’de Bayan Doğum ve Jinekoloji Servisi Kısım Lideri olarak misyon yapıyor. Bu hastane Papua Yeni Gineli bayanların itimatla doğum yapabildikleri birkaç yerden biri, hatta Port Moresby’de bayan doğum servisi bulunan tek kamu hastanesi. Hastaneye doğum için başvuran bayanların neredeyse yarısı Covid-19 belirtileri gösteriyor. Yapılan PCR testleri sonucu her gün çok sayıda bayan müspet çıkıyor.
Mola, Guardian için kaleme aldığı izlenim yazısında yaşananları şöyle anlatıyor:
“Sürüntü testlerinin sonuçlarını 2-3 saatte alabiliyoruz. Bu yüzden çoğunlukla bir bayan doğum yaptığında onu Covid karantina servisine almakta çok geç kalmış oluyoruz. Çalışanlarımız kendisiyle çoktan ilgilenmiş ve bu esnada esirgeyici giysiler giymedikleri ya da gerekli tedbirleri almadıkları için virüsü kapmış oluyorlar.”
Hastanede şubat ortasından bu yana her hafta en az 10 çalışanda Covid-19 tespit ediliyor. Mola, “Şu ana kadar bayan doğum kısmındaki iş gücümüzde yüzde 30 azalma oldu” derken artık bir ebenin olağanda 4 bayanla ilgilenmesi gerektiğini lakin nöbet saatlerinde bu sayının 15’e kadar çıktığını belirtiyor ve ekliyor:
“Ben yakın gelecekte kapıları açık tutmamıza yetecek çalışan sayısının altına düşeceğimizden kaygılanıyorum. Bu noktaya geldiğimizde her gün kapımızı çalan 50’den fazla bayana ne olacak? Birçoğu gebelik zehirlenmesiyle, hayatlarını tehdit eden kanamalarla meskenlerine dönmek ya da konutta doğum yapmak zorunda kalacaklar. Kimileri da hastanenin otoparkında can verecek.”
Dr. Mola misal bir senaryonun hastanenin başka servisleri için de geçerli olduğunu da kelamlarına ekliyor.
Covid karantina servisinin geçtiğimiz hafta boyunca dolu olması nedeniyle ek servis açıldığını, tüm servislerin içinde diğer münasebetlerle hastaneye başvuran lakin olumlu çıkanlar için kısımlar ayrıldığını belirten Mola şöyle devam ediyor:
“Hastanenin genel işçisi acil servisin hizmetini sürdüremeyeceği düzeylere ulaştığında, kapılar kapanacak. O vakit trafik kazalarıyla, bıçak yaralarıyla, tüberkülozla, tifoyla gelenler de ya otoparkta ölecek ya da konutlarına bahtlarını yaşamaya gönderilecek.”
Şubat sonunda hayatını kaybeden birinci Başbakan Michael Somare’nin cenazesine veda etmek isteyenler 14 Mart’ta sıfır önlemle bu türlü toplanmıştı
TEDBİRLER ALINDI FAKAT TAHLİL OLACAK MI?
Sıhhat sisteminin yükünü azaltmak için Papua Yeni Gine hükümeti kimi tedbirler aldı. Geçen hafta başında 1 aylık bir karantina kararı verildi, okullar kapatıldı ve yurt içi seyahatlere yalnızca zarurî haller sınırlaması getirildi. Kamusal alanlarda maske takmak da mecburî hale getirildi.
Papua Yeni Gine Pandemi Kontrolörü David Manning, bunların “sert tedbirler” olduğunu belirtirken, işler bu türlü devam ederse daha fazlasının da gelebileceğini, iş yerlerinin ve pazarların kapanabileceğini, iktisadın de felç olabileceğini söyledi.
Vatandaşlarda ise salgının bir palavra olduğuna dair inanç çok yaygın. Örneğin acil servisteki bir hasta Guardian’a, “İki gün öncesine kadar Covid-19’un gerçek olmadığını düşünüyordum” diyor.
İnsanların kendisiyle dalga geçmesinden korktuğu için ismini vermekten kaçınan 55 yaşındaki kişi, “Hasta değildim, astımım bile yok fakat grip olmuştum ve her zamanki üzere buğu yaptım. Lakin gribim geçmedi, kısa müddet sonra teneffüs zahmeti çekmeye başladım. Ailem beni buraya getirdi ve testim müspet çıktı” diye devam ediyor.
Yaşadıklarına karşın Covid-19’un gerçekliğini sorgulayan hasta, “Hâlâ şoktayım. Bir yanım hala bunun bir kandırmaca olduğunu düşünüyor fakat bir yanım Covid-19’un gerçek olduğuna inanmaya başlıyor” diye konuşuyor.
Avustralya Başbakanı Scott Morrison
AŞI UMUTLARI KOMŞUYA BAĞLI
Olaylar ülkenin kapasitesini çoktan aşmışken Papua Yeni Ginelilerin aşı umudu da çok zayıf. Hudut Tanımayan Hekimler örgütünün bu süreçte en büyük sorumluluk sahibi olarak gördüğü taraf ise Avustralya. Zira ülkenin Yeni Gine adasını paylaştığı Endonezya’dan sonraki en yakın komşusu olan Avustralya, Covid-19 aşılarının daha ucuza üretilmesinin ve fakir ülkelerce erişilebilir hale gelmesinin önüne mani koyanlardan biri.
Şöyle ki, geçtiğimiz günlerde, Hindistan ve Güney Afrika, Dünya Ticaret Örgütü nezdinde büyük ilaç şirketlerinin Covid-19 aşısı patentlerini küçük üreticilerle de paylaşması ve böylelikle aşıların daha ucuz jenerik versiyonlarının üretilebilmesi istikametinde bir teklifte bulundu. 100’den fazla ülkenin takviyesini alan bu teklife karşı çıkanlardan biri ise Avustralya’ydı. Avustralya Ticaret Bakanı Dan Tehan, “araştırmalara harcanan milyon dolarları” korumak ismine teklife hayır dediklerini açıkladı.
Hudut Tanımayan Hekimler Avustralya Şubesi Yöneticisi Jennifer Tierney, bu atağın Papua Yeni Ginelilerin aşıya kavuşmasının önündeki en büyük mani olduğunu belirterek, “Buna bir de dünya nüfusunun yüzde 13’ünü oluşturan Avustralya üzere varlıklı ülkelerin potansiyel Covid-19 aşısı üretiminin yarısına, ön alımlar aracılığıyla kilit vurmasını ekleyin” diye konuştu.
Mayıs ayında da Çin, Papua Yeni Gine’ye Covid’le çaba için çeşitli sıhhat ekipmanları yollamıştı
AVUSTRALYA 1 MİLYON DOZ KELAMI VERDİ
Papua Yeni Gine’deki olayların süratli artışı da Avustralya’ya yönelik tenkitleri güçlendirdi. Tenkitlerin odağındaki hükümetten ise peş peşe günah çıkarma adımı geldi.
BBC’nin aktardığına nazaran ulusal kullanım için ayrılmış 8 bin doz AstraZeneca aşısını Papua Yeni Gine’yle paylaşacağını açıklayan Avustralya, bu aşıların sıhhat çalışanlarının ve Papua Yeni Gine ile Avustralya’nın kuzey hududu üzerinde konumlanmış “antlaşma köyleri”nde yaşayanların aşılanmasında kullanılacağını bildirdi.
Başbakan Scott Morrison, kararı “Onlar bizim ailemiz, onlar bizim dostlarımız, onlar bizim komşularımız” kelamlarıyla duyurdu ve ekledi:
“Bu Avustralya’nın ve bölgenin çıkarına olacaktır. Avustralyalılar olarak kendi vatandaşlarımız kadar çok bedelli Papua Yeni Gine ailemizin sıhhatini da garanti altına almak sorumluluğumuzdur.”
Bununla da yetinmeyen Avustralya hükümeti, Avrupa Birliği ve AstraZeneca’a müracaatta bulunarak, kendilerine gönderilecek 1 milyon doz aşının Papua Yeni Gine’ye yönlendirilmesini istedi.
Başbakan Morrison, “Kontratları bizde, ödemeyi biz yaptık. Ve bu aşıların oraya gitmesini istiyoruz ki en yakın komşumuz bölgemizdeki acil gereksinimlerle başa çıkabilsin” diye konuştu.
Şayet aşılar vaktinde gelmezse Papua Yeni Gine’nin bahtının ne olacağını da Dr. Mola şu sözlerle anlatıyor:
“Acilen aşıya muhtaçlığımız var. Fakat aşılar bize ulaştığında Port Moresby’nin sıhhat hizmetlerini kurtarmak için çok geç olabilir.”
Kripto Para Piyasaları için Bigpara
Kripto Para Piyasaları için Bigpara
Hürriyet
