2017’ye kadar yalnızca 2 firmanın faaliyet yürüttüğü Tasarrufa Dayalı Finans kesimi, son 3 yılda 34 firmaya yükseldi. Firmaların Türkiye genelinde 760 şubesi bulunuyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) datalarına nazaran bu sistemde şu ana kadar 100 bin 454 vatandaşa toplam 4 milyar 500 milyon lira kıymetinde taşınmaz yahut araç teslimatı yapıldı. TBMM Genel Kurulu’nda evvelki gece kabul edilen Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Yasası değişikliğiyle kesime yeni kurallar getirildi.
ÜÇ ESER VE YERLİ
Yeni yasaya nazaran tasarruf finansman şirketlerinin taban sermaye meblağı 100 milyon lira olacak. Bu şirketler sırf konut, çatılı işyeri yahut taşıt ediniminden doğan borçları finanse edebilecek. Tasarruf kontratları dışında finansman sağlayamayacak ve sırf yurt içinde tescil edilmiş konut yahut taşıt alımlarını finanse edebilecek. Şirketlerin birleşme, evre, bölünme ve iradi tasfiyeleri; BDDK’nin kontrolünde bir plan sunması, müşterilerine tüm yükümlülüklerinin yerine getirilmesi kuralıyla gerçekleşecek. Bu şirketler, tasfiye sürecinde yeni müşteri edinemeyecek. Şirketlerin etkin kalitesinin ve gelir-gider istikrarının bozulması ya da şirket idarelerinin basiretsizliği nedeniyle risklerin kıymetli ölçüde artması yahut mali bünyeyi zayıflatacak biçimde ağırlaşması halinde BDDK’ca ek tedbirler istenecek.
TASFİYE GARANTİSİ
Şirketler, faizsiz asıllara nazaran faaliyet gösterecekler ve tasfiyeleri halinde tasarruf sahiplerine ödenmek üzere tertip fiyatlarının binde 5’ini ayıracaklar. BDDK, bu oranı firma bazında üç katına çıkarabilecek. Müşteri, 14 gün içinde münasebet göstermeksizin cayma hakkına sahip olacak. Bu durumda iştirak bedeli dahil tüm kesintiler geri ödenecek. Müşteri, ayrıyeten tasarruf devri bitimine kadar fesih hakkını kullanabilecek. İştirak bedeli şirkette kalacak, öteki tasarrufları iade edilecek.
ERİŞİM MAHZURU
Cayma ve mukavele fesih hakkına alışılmamış süreç yapılması halinde, 62 bin 500 liradan az olmamak üzere süreç meblağının 5 katına kadar, mukaveleye alışılmamış süreç yapılması halinde ise 25 bin liradan 50 bin liraya kadar para cezası uygulanacak. BDDK’nın talebiyle dava açılması halinde mahkemece iş yerlerinin faaliyetleri ve reklamları durdurulacak, ilanları toplatılacak. BDDK, internetten içeriğin çıkarılması yahut erişimin engellenmesi kararı verilebilecek. BDDK, müsaadesiz faaliyette bulunan firmaları tasfiye edecek.
18 YILA KADAR MAHPUS
Bu alanda müsaadesiz şirket açanlara 2 yıldan 5 yıla kadar mahpus ve 5 bin güne kadar para cezası uygulanacak. Fesih hakkını kullanan müşteriye müddetinde ödeme yapmayan yahut mukaveleyi tek taraflı fesheden şirket yöneticilerine 6 aydan 2 yıla kadar mahpus ve 500 güne kadar para cezası uygulanacak. Kendisine devredilmiş para, bedelli evrak, senet yahut başka malları, kendisinin ya da diğerinin zimmetine geçiren şirket yöneticileri ve çalışanları, 6 yıldan 12 yıla kadar mahpus ve 5 bin güne kadar para cezası ile cezalandırılacak.
Şirketinin uğradığı ziyan da tazmin edilecek. Kabahatin, zimmeti perdeleyen hileli davranışlarla işlenmesi halinde cezalar 12 yıldan 18 yıla kadar mahpus ve 20 bin güne kadar isimli para cezasına yükselecek. Müsaadesi iptal edilen şirket ortaklarının fonu menfaatlerine kullanmaları zimmet kabul edilecek. Bu durumda 10 yıldan 20 yıla kadar mahpus, para ve tazmin cezası uygulanacak. Şirketler, yasa yürürlüğe girdikten sonra 6 ay içinde ödenmiş sermaye fiyatını 50 milyon liraya çıkaracaklar. Sermayelerini arttırmayan firmaların faaliyet müsaadeleri iptal edilecek.
‘SAADET ZİNCİRİ OLMASIN DİYE’
TBMM Sanayi Komitesi Lideri Mustafa Elitaş, yaklaşık 40 yıldır devam eden sistemin son 3 yılda cazip hale gelmesi üzerine yasal düzenlemenin gerekli olduğunu vurguladı. Elitaş şunları söyledi: “2019 ve 2020 yılında kurulmuş 25 firmanın bir saadet zincirini beraberinde getirmemesi, bu bölümün disipline edilebilmesi için kanun teklifini ortaya koyduk. 1991 ve 2017 ortasında bu kadar inanılmaz şikâyet yok.
Şikayetlerin bir kısmı teslimatın geciktirildiği, tertip fiyatlarının iade edilmediğiyle ilgili. Yani buradaki şikâyetler kontrattan kaynaklanan durumdan ortaya çıkıyor. Sistemde bulunan 373 bin vatandaşımızın kalpleri müsterih olarak rastgele bir meşakkatle karşılaşmayacaklarını, ayrılmak istedikleri takdirde BDDK vasıtasıyla hak ve menfaatlerinin en iyi biçimde korunacağını söz etmek istiyorum. Sisteme girmek ihtiyari, sistemden çıkmanın da kişinin kendi talebi doğrultusunda olabilmesi hâlâ devam ediyor. Sisteme gelen kişi 3 ay sonra, 6 ay sonra, 1 yıl sonra hatta 3 yıl sonra da çıkma gereksinimi hasıl olduğu takdirde sistemden çıkabiliyor.”
Hürriyet
