Trabzonspor-Fenerbahçe maçında tartışılan penaltı durumu gündemi yeniden kapladı. Muadil durumlardaki kararlar karşılaştırıldı, infazlar her zamanki standardında yapıldı! Halbuki standart olmayan üç nokta var:
1- Her MHK’nın ‘fabrika ayarıyla’ oynadığı VAR uygulamaları.
2- Durumların güya birbirlerinin büsbütün kopyasıymış üzere algı yaratılması.
3- Her hakemin oyun kuralları ve VAR yorumu.
“Hava toplarında yüze temas eden her el için penaltı çalınacak, şayet hakem çalmazsa Var kesinlikle çağıracak!” Bu türlü bir akıl almaz genelleme olabilir mi? Top daha o noktaya gelmeden yükselerek rakibinin hızına dirseği geçiren savunma oyuncusuyla, topa temas etmek için tıpkı saniyede havada olan oyuncuların karşılıklı temasları tıpkı başlıkta mı toplanacak? VAR’a nazaran hangisi açık ve bariz kusur, hangisi değil? Pozizyonu alanda gören hakeme nazaran hangisi faul, hangisi değil?
iNGiLTERE’DE SKANDAL KARARLAR
Avrupa liglerinden bihaber yurdum insanı, VAR konusunda çok makus olduğumuz önyargısında. Elbette iyiyiz diyemiyorum lakin her ülkede inanılmaz tartışmalar yaşanıyor. En kolay örnek hafta sonundaki Chelsea-Manchester United maçı. Bariz penaltı atlandı, VAR’a karşın verilmedi, kulüp reaksiyonları arttı. West Bromwich-Brighton maçında yaşananlar daha vahimdi. Frikik öncesinde kaleci barajı ayarlamak için direk dibindeydi.
Hakem lee Mason, kalecinin yerini görmeden vuruşa müsaade verdi ve Brightonlu oyuncu topu boş kaleye gönderdi. Evvel gol verildi, üç dakika VAR ile görüştüler ve skandal formda ‘serbest vuruş tekrarı’ diyerek işin içinden çıkmaya kalktılar. Premier Lig’in MHK’sının eski liderlerinden Keith Hackett, hakem lee Mason’un artık çağa ayak uyduramadığını belirtip, emekli olmaya davet etti!
KARAOĞLAN BENi ŞAŞIRTTI!
VAR takviyesini o kadar kanıksamışım ki, Hatayspor-Ankaragücü maçında atilla Karaoğlan iki penaltıyı da kendisi çalınca irkildim, şaşırdım! Zira yalnızca bizde değil, VAR futbola girdiğinden bu yana dünya genelinde hakemler risk almaz oldu.
İşte tam da bu noktada İngiltere’nin kıymetli gazetelerinden Daily Mail’e konuşan eski ünlü hakemlerden Mark Clattenburg, hakemlikte yeni nesile ve VAR’a dair değerlendirmelerde bulundu (2004-2017 ortasında Premier Lig’de düdük çaldı, 2017’de Howard Webb’in yerine Suudi Arabistan MHK’sının başına geçti, 2020 Temmuz’dan bu yana da Yunanistan MHK’sının başında). İşte Clattenburg’a yöneltilen sorular ve karşılıkları:
‘VAR YOKMUŞ Üzere MAÇ YÖNETMEK’ iMKANSIZ
Soru: Var’ın varlığı, hakemlerin alandaki kararlarını etkiliyor mu?
Olağan ki. Yıllardır alanda tek başına olan hakemler için resmen bir güvenlik noktası. Geçmişte bir yanılgı yapınca suçlanan tek kişi ben olurdum. Artık, bir hakem yanılgı yapar ve VAR bunu düzeltemezse, öncelikle sistem eleştiriliyor. Aslında VAR, hakemleri bu manada koruyor, hakemin bilinçaltına da kararını düzeltecek birinin olduğu gerçeği yerleşiyor. Ceza alanında emin olmadığı bir konum olursa hakem biliyor ki VAR’daki grup ilgileniyor! “VAR yokmuş üzere maç yönetmek” kavramı artık kelamda kalmaya mahkum. Birinci dakikadan son dakikaya kadar kulağınızda zira.
Soru: Yönetici, oyuncu ve kulüplerden gelen yorumlar hakemleri etkiliyor mu?
Manchester United Teknik Yöneticisi solskjaer, hakem stuart attwell’e Chelsea’li oyuncuların çok baskı uyguladıklarını tez etti, ki katılmak mümkün değil. Evet hakem yanlış karar verdi, penaltı vermeliydi fakat bu baskıdan kaynaklanan bir durum değildi.
Soru: Luke Shaw, hakemin Maguire’a, “Pozisyonun penaltı olduğunu söylersem, maç sonunda çok tartışmaya neden olur” dediğini belirtti. Kulüp bu kelamın üzerine geri adım attı…
Bu, hakemle Man United oyuncuları ortasında. Alanda söylenenlerin orada kalması gerekir. Ne söylendiğini ortaya çıkarmak için maç sonu röportajlarını kullanan bir oyuncu trendi var. Hakemlerin alanda oyuncularla konuşmalarına dikkat etmesi gerekecek.
STANDART DÜŞTÜ, YENi Jenerasyon NEREDE?
Soru: Hakemlik standardı düştü mü?
Elbet ki standart yıllar içinde düştü. Mevcut hakem kümesi yaşlanıyor ve iyi bir yeni kuşak planı olup olmadığını hakikaten merak ediyorum. Yeni jenerasyon nerede? Çok yetenekli yeni isimler görmüyoruz.
Soru: Var’ın futbola girmesi futbol oyuna ismine iyi oldu mu?
Oyun için iyi olduğunu düşünüyorum. Olumsuz örnekler çok tartışıldığından yararları gözden kaçıyor. Örneğin, hakemler ceza alanı içindeki tutma ve çekmelerde penaltı verme konusunda genelde isteksizdir. Zira net olarak fark etmek zordur. Bu türlü bir karar verip şimşekleri üzerlerine çekmek istemezler. VAR sayesinde atak oyuncularını tutup çeken savunmacıların sayısında kıymetli derecede azalma görüldü. Başka yandan her maç artık televizyonda. Bu durum, aslında yanılgıların her zamankinden daha fazla fark edildiği manasına geliyor.
Her karar çok tartışılıyor. Yalnız VAR nedeniyle yanılgıların olmaması gerektiğine dair anlamsız bir beklenti var. Birtakım kararlar hâlâ yoruma bağlıdır ve İngiltere MHK’sı, kuralları başka ülkelerden farklı formda yorumlamayı sevdiğini elle oynama, ofsayt üzere birkaç mevzuda net gösterdi.
SON KELAM: TARTIŞMALARIN SORUMLUSU iFAB
Clattenburg, VAR sistemi olmadan evvel hakemin neredeyse tartışılmadığı Premier Lig’in beğenilen hakemiydi. Bugün ise dünya hakemliğinin VAR ile geldiği nokta ortada. Lakin ana sorun yalnızca VAR standartsızlığı değil; oyun kurallarını yap-boz tahtasına çeviren İFAB’ın elle oynamalardan milimetrik ofsayt tespitine kadar enteresan kararlar alması. Kulüplerin üzerine hakemler değil; protokolleriyle, revizeleriyle asıl İFAB oyun oynuyor.
Hürriyet
