İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Şık, ABD ve Avrupa’nın yaptırımları kaldıracak adımlar atmaması halinde Milletlerarası Atom Gücü Ajansı (UAEA) müfettişlerinin nükleer tesislerdeki kontrollerini azaltmak dahil olmak üzere nükleer programı genişletecek adımlar atacaklarını söyledi.
Şık, İran ihtilalinin 42’nci yıl dönümü münasebetiyle yayımladığı yazılı iletisinde, ABD ve komşu ülkelerle ilgiler ve ülkesinin nükleer programı hakkında açıklamalarda bulundu.
ABD idaresine nükleer muahedeye dönerek yaptırımları kaldırması davetini yineleyen Şık, “Washington’daki yeni idareyle yeni bir yaklaşım deneme fırsatı var fakat mevcut pencere süratle kapanıyor.” sözlerini kullandı.
ABD ve Avrupa’nın nükleer mutabakat kapsamındaki taahhütlerini yerine getirmemesi halinde yakında nükleer alanda yeni adımlar atacaklarını vurgulayan Şık, bildirisinde şu sözlere yerdi:
“Meclisimiz tarafından kabul edilen ve nükleer programımızı genişletmek ve Milletlerarası Atom Gücü Ajansı’nın müfettişleri ile işbirliğimizi azaltmak da dahil olmak üzere alınacak bu önlemler, nükleer mutabakat kapsamındaki haklarımızla da uyumludur. Bu adımlar sadece ABD idaresinin, Trump’ın (İran’a karşı) azami başarısızlığından ders almaya karar vermesi halinde önlenebilir.” değerlendirmesinde bulundu.
İran’ın komşularıyla her vakit iyi ilgilerden yana olduğunu söz eden Şık, bölge ülkelerinin yabancı güçlere güvenmek yerine birbirlerine güvenmesi gerektiğini kaydetti.
İRAN İLE ABD ORTASINDA NÜKLEER MUAHEDE DÜĞÜMÜ
İran ile ABD, Çin, Fransa, Almanya, Rusya ve İngiltere ortasında 2015’te Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve kontrol altına alındığı bir mutabakat imzalanmıştı.
ABD Lideri Donald Trump’ın misyona gelmesinin akabinde Washington, 8 Mayıs 2018’de muahededen tek taraflı çekilerek, İran’a tekrar yaptırım uygulamaya başlamıştı.
Tahran da yaptırımlara karşılık 5 Ocak 2020’de mutabakattaki taahhütlerini büsbütün durdurmuş ve yüksek seviyede uranyum zenginleştirme süreci dahil bir dizi adım atmıştı.
İran, 27 Kasım 2020’de bilim insanı Muhsin Fahrizade’ye düzenlenen suikastın akabinde hükümetin itirazlarına karşın 1 Aralık 2020’de Mecliste onaylanan nükleer yasa kapsamında, 5 Ocak’ta uranyumu yüzde 20 zenginleştirdiğini, 13 Ocak’ta da nükleer silah üretiminde de kullanılan uranyum metali üretimi için çalışmalara başladığını duyurmuştu.
Yasa ayrıyeten, nükleer muahedenin taraflarının 21 Şubat’a kadar Tahran’ın bankacılık alakalarını ve petrol ihracatını olağana döndürecek adımlar atmaması halinde, İran’ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Mutabakatı (NPT) kapsamında 2016’dan bu yana istekli olarak uyguladığı Ek Protokol’den ayrılmasını mecburî kılıyor. Tahran idaresi, Ek Protokol uyarınca, UAEA müfettişlerinin nükleer tesislerini istedikleri anda apansız denetlemelerine müsaade vermişti.
ABD’de misyona gelen Biden idaresi, Tahran’ın mutabakattaki taahhütlerini yerine getirmesi halinde muahedeye geri döneceklerini duyurmuştu. İran ise mutabakattan çekilen taraf olarak öncelikle ABD’nin muahedeye dönmesini ve yaptırımlarını kaldırmasını istiyor.
Hürriyet
