Tarihte eşine az rastlanan bir yıl geride kalırken, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler ve merkez bankaları, salgının tesirlerini azaltmaya yönelik siyasetleri hayata geçirdi. Bu periyotta ekonomilerde çift haneli daralmalar görülürken, global direkt yatırımlarda da sert düşüşler yaşandı. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’nın (UNCTAD) 2020’ye ilişkin Global Yatırım Trendleri İzleme Raporu’nda, 2019’da 1 trilyon 489 milyar dolar seviyesinde gerçekleşen milletlerarası direkt yatırımın (UDY), salgının yıkıcı tesiriyle 2020’de yüzde 42 düşerek 859 milyar dolara gerileyeceği iddia edildi. Kelam konusu periyotta gelişmiş ülkelere milletlerarası direkt yatırımlar yüzde 69 azalarak 229 milyar dolar, gelişmekte olan ekonomilere yatırımlar da yüzde 12 düşüşle 616 milyar dolar oldu.
YÜZDE 16.5 AZALDI
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) datalarına nazaran, Türkiye’ye gelen memleketler arası direkt yatırım meblağı, salgının tesiriyle 2020’de bir evvelki yıla kıyasla yüzde 16.5 azalarak 7 milyar 733 milyon dolara geriledi. 2019’da ülkeye çekilen UDY fiyatı, 9 milyar 266 milyon dolar düzeyinde gerçekleşmişti. Yurtdışında yerleşiklerin Türkiye’deki direkt sermaye yatırımları geçen yıl 5 milyar 669 milyon dolar oldu. Bir evvelki yıl bu meblağ 5 milyar 878 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmişti. Salgına karşın sermaye yatırımlarında yalnızca yüzde 3.6’lık düşüş görüldü.
HİSSESİNİ ARTTIRDI
Türkiye’ye en fazla sermaye yatırımı yapan ülke 977 milyon dolarla İtalya olurken, bu ülkeyi, 798 milyon dolarla ABD, 693 milyon dolarla İngiltere, 436 milyon dolarla Lüksemburg ve 399 milyon dolarla Katar takip etti. En fazla yatırımın yapıldığı bölüm, 1 milyar 387 milyon dolarla finans oldu. Finans bölümünü, 1 milyar 373 milyon dolarla bilgi ve irtibat, 572 milyon dolarla toptan ve perakende, 525 milyon dolarla ulaştırma izledi. Analistler, salgının tesiri göz önüne alındığında Türkiye’nin yaklaşık 8 milyar dolarlık milletlerarası direkt yatırım çekmesinin kıymetli bir muvaffakiyet olduğunu belirtti.
Türkiye’ye yapılan UDY’de düşüş meydana gelse de yatırımlardan alınan hissenin arttığına işaret eden analistler, geçen yıl yabancıların Türkiye’den 4.4 milyar dolarlık gayrimenkul satın almasının da kesim için kıymetli olduğunu vurguladı. Analistler, Türkiye’nin 2019’da global milletlerarası direkt yatırımlardan aldığı hissenin yüzde 0.6 düzeyinde olduğunu hatırlatarak, salgına karşın 2020’de bu oranın yüzde 1’e yaklaştığını söyledi.
TÜRKİYE AZ ETKİLENDİ
Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Lideri Burak Dağlıoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bilindiği üzere salgının her alanı etkilediği üzere global direkt yatırımları da olumsuz etkilediğini belirtti. UNCTAD’a nazaran, global direkt yatırımların düşüş kaydettiğini bildiren Dağlıoğlu, şu değerlendirmelerde bulundu: “Bu düşüşe öncelikle gelişmiş ülkelere giden UDY’nin yüzde 69 düşüşünün neden olduğu görülmektedir. Memleketler arası yatırımcılar, 2020’de Türkiye’de değerli yatırımları gerçekleştirmeye devam etti. Devam eden yatırımcı iştahının ve salgının akabinde süratli toparlanmanın bir işareti olarak son çeyrekte UDY kazanımlarının arttığı gözlenmektedir. Bu çerçevede Türkiye, 2020’de 7.73 milyar dolar milletlerarası direkt yatırım çekti. Bu devirde gelen UDY, bir evvelki yılın birebir devrine kıyasla yaklaşık yüzde 16.5 düşüş kaydetmiş olsa da Türkiye’nin global UDY’deki sert düşüşe karşın daha az etkilendiğini görüyoruz” diye konuştu.
‘PAYIMIZI ARTTIRMAK İSTİYORUZ’
UNCTAD’ın 2021 iddialarına nazaran, global UDY’nin yüzde 5-10 ortası bir düşüş sergileyebileceğini söyleyen Burak Dağlıoğlu, dünya iktisadının önemli bir dönüşümden geçtiği, ekonomik merkezlerin yer değiştirdiği bir ortamda bu olumsuz iddialara karşın Yatırım Ofisi olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde tüm paydaşlarla birlikte Türkiye’ye yeni yılda da daha fazla memleketler arası direkt yatırım çekerek global UDY’den alınan hissesi arttırmaya devam etmek istediklerini söz etti.
Hürriyet
