Venedik 16. ve 17. yüzyıllarda Avrupa’nın en güçlü istihbarat teşkilatlarından birine sahipti. Bu teşkilat ‘Onlar Konseyi’ isimli heyet tarafından yönetiliyordu. Teşkilat yalnızca bilgi toplamıyor ‘örtülü’ suikastlar da yapıyordu… Oxford University Press’in bastığı ve geçtiğimiz ay Kronik Kitap tarafından ‘Venedik Saklı Servisi’ ismiyle Türkçe yayımlanan kitapta bu operasyonlardan biri anlatılıyor. Kitap Venedik arşivlerinden çıkan mektuplar ve diplomatik evraklara dayanılarak hazırlanmış.
‘ONLAR KONSEYİ’
Kitaba nazaran, Venedikli Cordoani, Müslüman olduktan sonra Mustafa ismini aldı. Yetenek ve zekâsıyla öne çıkan Mustafa, periyodun sadrazamı Sokullu Mehmet Paşa’nın maiyetinde çalışmaya başladı. Paşa’nın verdiği diplomatik nitelikli özel görevleri yapıyordu. 1574’te, Sokullu tarafından Venedik’teki esirlerin özgür bırakılması için görevlendirildi. İstanbul’daki Venedik elçisi Balio ülkesine yazdığı mektupta, asıl ismi ‘Cordoani’ olan Mustafa’nın Venedik aleyhine faaliyet gösteren ‘zeki ve tehlikeli bir casus’ olduğunu bildirdi. Bunun üzerine istihbaratı yöneten ‘Onlar Konseyi’ Mustafa’yı öldürme kararı aldı. Fakat resmi elçi olduğu için bunu ‘örtülü’ bir formda yapmaları gerekiyordu. Zehirlemeye karar verdiler. Lakin iki başka zehir yarar etmedi. Üçüncü bir zehir hazırladılarsa da yeniden başaramadılar. Mustafa’yı İstanbul’a dönerken gemide zehirleme planı da başarısız oldu.
‘VEBADAN ÖLDÜ’
1576’da ‘şehri altüst eden yıkıcı veba esnasında’ Mustafa tekrar ‘resmi bir görev’ için Venedik’e gitti. Kurul suikast için yeniden harekete geçti. Mustafa, ‘Kaptan Trec’ kod isimli kişi tarafından öldürüldü. Suikastın üzeri, salgın mazeretiyle örtüldü. İstanbul’daki Venedik elçisi, zımnî servisin istediği üzere ‘Mustafa’nın vebadan öldüğünü, cesedinin ise sokakta tesadüfen bulunduğunu’ Topkapı Sarayı’na bildirdi. Tamamı kayıt altına alınan yazışmalar yıllar sonra ortaya çıkınca, suikast da aydınlatılmış oldu.
Venedik İstihbaratı ‘Ducale Palazzo’ denilen saraydan yönetiliyor, dünyanın her tarafından bu saraya istihbarat akıyordu. Çapkınlıklarıyla tarihe geçen Giovanni Giacomo Casanova da Venedik istihbaratının en meşhur casuslarından biriydi.
Hürriyet
