800 bin kişi öldürüldü. Paris idaresi failleri korudu. Lakin “Fransa’nın Ruanda soykırımında sorumluluğu var, kabahati yok” denildi. Bu tuhaf söz Fransa’da Cumhurbaşkanı Macron’a, Ruanda soykırımına ait bir rapor sunuldu.
Fransa’nın tarihindeki kara lekeler, petrol, terör ve göç odaklı adımlarıyla hudutlu değil. Diğer bir dizi insan hakları ihlalleri ve katliamlarla dolu. Fransa, 1524’te başlattığı sömürgecilik faaliyetleriyle Afrika’nın batısında ve kuzeyinde 20’den fazla ülkede hakimiyet kurdu. Afrika’nın yüzde 35’i, 300 yıl boyunca Fransa’nın denetiminde kaldı.
Fransa’nın dünya savaşlarında bağımsızlık vaadiyle kendi saflarında savaştırdığı ülke halklarının başlattığı ayaklanmalar da şiddetle bastırıldı. Bölgede beş asır süren sömürge periyodu ve bağımsızlık savaşları 2 milyondan fazla Afrikalının hayatına mal oldu.
Bunların ortasında en büyük soykırımlardan birinin adresi Ruandaydı. Doğu Afrika ülkesi Ruanda… 100 günlük katliamı yaşadı. Ruanda halkı toplumsal olarak zati ikiye bölünmüştü… Hutular ve Tutsiler üzerinden hem devlet hem de toplumsal yapısı değiştirildi. 1994’te Çoğunluktaki Hutular devrin devlet lideri Habyarimana’nın uçağının düşmesinden sorumlu tuttukları Tutsilere karşı soykırım başlattı, 100 gün süren katliamda, 800 binden fazla Tutsi öldürüldü.
Fransa, 23 haziran 1994’de ülkenin güneybatısında sığınmacılar için inançlı bölge oluşturmak emeliyle turkuaz operasyonu’nu başlatmıştı lakin, soykırımı engellemek yerine soykırımcılara silah ve dayanak sağlamıştı. Fransız askerleri cinayeti engellemek yerine cinayete ortak oldu.
Türkiye’de bilhassa ayrılıkçı terör örgütü PKK’ya dayanağıyla bilinen Fransa’nın eski cumhurbaşkanı François Mitterrand’ın soykırımla ilgili kelamları de hala tartışma konusu. Mitterrand, Le Figaro gazetesine 1998’de verdiği mülakatta, ” O ülkelerde bir soykırım yaşanması o kadar da değerli bir şey değil” sözünü kullanması hala memleketler arası kamuoyunca bilinen bir gerçek. Artık son dönemeçte Paris idaresi soykırımla ortasına çizgi çekmek kaygısında, raporda, periyodun Cumhurbaşkanı François Mitterrand’ın soykırımda kıymetli rol oynadığı vurgulanıyor. “Fransa, ırkçı katliamları teşvik eden rejime uzun vakit yatırım sağladı. Fransa, soykırım hazırlığı konusunda kör davrandı” tabiri kullanıldı.
Fransa’nın Ruanda’da izlediği siyasetin Mitterand tarafından belirlendiğini kaydeden uzmanlar, Mitternad’ın soykırımı yapan hükümet ile yakın alakası olduğunun da altını çizdi. Lakin bu durumda dahi, Ruanda soykırımında Fransa’nın sorumluluğu var, cürmü yok” sözü kullanılması tartışmaları beraberinde getiriyor.
Hürriyet
